samedi 26 décembre 2015

A notti di u dubbitu


Una nuvella di Jérôme Ferrari



Hè u numignulu d’un omu ma puri hè u soiu. Si chjama Chamsi, sò dui sittimani chì tù copri cun idda è, purtantu, ùn t’hè micca familieri. Ùn la po’ micca fighjulà senza chì l’ingoscia faccia batta u to cori troppu prestu. Ùn hè mancu grava, l’ingoscia hè dapartuttu, in l’attrachjata effimera chì agguanta i lemuriani chì s’avanzani in prucissioni longu à i cavi suspesi, in u silenziu di i notti passati à vattà i muvimenti invisibuli di i tarantuli nant’à u pianaghju, o l’idea di a sculiscera umida di i scolopendri annant’à i to linzola, in u calori lacciarenti di a ghjurnata, quandu i donni, chì a so mascara livida di curcuma faci assumiddà à i murtulaghji, ti sfrisgiani ridindu in una lingua scunnisciuta chì mai capisciarè. L’ingoscia hè biniditta. Hè idda chì ti dici chì prestu n’hè finita di a zitiddina, è chì tù se ghjuntu faccia à u mondu, stranu è trimendu. Hè esattamenti ciò chì tù se vinutu à circà. Quandu u to ziu t’hà chjamatu par chì tù t’accupi dui mesa di u so baru di notti, se partitu subbitu. Ùn ni pudii più di l’affizzioni custanti di i toi è di i studii chì tù ùn finisciaristi mai. Ci voli à scalzà i so radichi, brusgià a so casa, fassi stranieri. Avali, a laguna hè impiuta à mostri cechi è u to propiu rispiru hè duvintatu u frisciu d’una sarpi. 

A prima sera, Chamsi hè à u comptoir cù un tippu d’una cinquantina d’anni, prufissori à u liceu francesu. Pari ghjovana ghjovana ma, trà a so coda è u so bustinu, u so corpu cadi un pocu è li si vidi sutt’à u biddicu a vinici mancata d’una cisaria chì traccia una zetta spissa è malba annant’à a so peddi nera. Ci hè dicini di coppii pari ad iddi in quissa sala. Tù, ti teni rittu vicinu à a cascia, appruntendu l’addizzioni è circhendu à parè cussì sicuru di tè stessu chì u to 21 annu a ti pirmettini quandi tù lampi l’istrizzioni à i sirvori. U prufissori viaghja à i gabinetti bambiendu parpena. Veni idda versu tè, poni a so mani calda annant’à u to pulsu è si pendi par ditti ridindu : « Cacciami da i sgrinfii di ‘ssu babbuziu, par piaceri ! » Dici di sì.

Dipoi chì tù se ghjuntu, a sa’ ch’ùn se micca com’è l’altri Bianchi, è i disprezzi parchì l’ha’ visti fà. Sò vechji o parini d’essa vechji. U rumu arranghjatu, u caldu è i bucii l’ani sfracassati. Sgottani di sudori è tenini pà i spaddi, cù amori, ghjuvanetti neri è arcati fendu neci di creda ch’iddi i disidarighjani. A sani ch’ùn pò essa vera parchì pagani, ùn arrestani di pagà, di lampà annant’à u comptoir, in i risturanti è i magazeni, i liassi di i biglietti ciocciari è losci ma facini neci di credala o, soca, in u disastru di a so anima, a credini da veru. Tù, ùn paghi micca. È sì tù paghavi, mancu cuntaristi i bucii. Ma ùn paghi micca. Ciò chì i femini aspettani da tè, ùn sò i to solda, hè a to purezza è u salutu. Hè ciò chì tù voli dà ed hè parchì chì tù dici di sì.

Quandu volta u prufissori, trova Chamsi azzingata à u to bracciu. Ti dumanda di riservalu è t’offra à bia. Hè iddu chì ti dici ch’idda si chjama Chamsi è ch’hè u numignulu d’un omu. « Talmenti ch’iddi sò zucchi in arabu, si sbagliani sempri annant’à u genaru di i noma, sti conni ! T’aghju un’ eleva chì si chjama Mohammed Ali ! » Hè vera chì à l’arabu, ùn ci capiscini un’ acca. Da l’altu di i minarè falani l’appelli à a prighera arrighjistrati sia à Riyad sia à Aden. Ma t’ha’ a vodda di minà u prufissori. Ùn si n’avvidi micca, bii, ti faci riservi è a so boci duventa esitanti. À a fini, si metti à ghjanghjulà. Dici chì u so cuntrattu si ferma quist’annu ma ch’ùn pò più vultà in Francia. Hà da supplicà par essa inviatu à Madagascar o in altrù, n’importa induva. In qualchì docu indu pudarà cuntinivà à cuntà i bucii. « Comu pudariu vultà ? » ch’iddu si lagna.

Più tardi, à a chjuditura, Chamsi ti dumanda s’idda ti pò accumpagnà ind’è tè. Li dumandi parchì. Ti basgia annant’à a bucca è si stringhji forti in i to braccia. Hai bitu troppu, com’è tutti i seri. L’alcollu ti dà l’impressioni chì tù fali in tè stessu com’è una cota, in un’ acqua scura è prufunda, à u più vicinu d’un tisoru invisibuli. Quand’idda si svesti, rispiri u so odori ch’ùn risembra micca à quissu di i femini d’ind’è tè, accarrezzi u so pinnichju aspru è, ghjustu da supra, a vinici orribili chì ti pari avali carca à misteru è à billezza, po’, u cori battindu d’ingoscia è di gratitudina, a lachi scuffulà è parlatti bassu in a lingua ch’ùn vularè micca imparà. Tutti i seri, volta à vedati. Ferma vicinu à tè accant’à a cascia, ti surridi è passa di i volti una mani attinnarita in i to capiddi. Ghjunta a matina, ti laca dorma. S’arrizza beddu à bon’ ora. Nanzi di parta, poni un basgiu annant’à u to fronti è ti sussurighja à l’arichji i stessi parolli stranieri.

Sta notti hè a notti di u dubbitu. L’imam appinzani l’ochja pà circà in u celi u primu quartu di luna annuncendu u principiu di u mesi di u ramadhan. S’iddi ùn lu vidini, ci vularà à aspittà dinò un ghjornu pà cumincià u diunu. Hè una nuttata d’aspittera sacra è ùn ci sò guasgi chè Francesi in u baru. Ma Chamsi hè vinuta. Li dumandi s’idda hà da dorma cun tecu o sì avali hè intarditta. Ridi. U piccatu ùn pirmittarà à Diu di pruvà a so misericordia ? Durmarà cun tecu parchì ti voli bè è chì Diu hè carcu à misericordia. In cor’ di a nuttata, ti sciti di colpu. Chamsi ùn hè più accant’à tè. Ci hè u trostu in camara. Senza movati, apri l’ochja par avvizzatti à a scurità è sceddi a so umbra. Apri i scagna, i scanciarii, rampacunighja pà fighjulà sutt’à i mobuli è sbulicà in i sacchi chì tù ùn hai sfattu. Ùn circa manca à essa silinziosa. Ti dici chì tù duvaristi accenda u lumu è dumandalli ciò ch’idda faci. Ma ùn po’ micca. A sa’ ciò ch’idda faci. Calcosa faci batta u to cori, ed ùn hè più l’ingoscia. Mancu cunnosci ciò ch’idda hè. Ripensi à a musica strana di a so lingua è à a so mani in i to capiddi. Inspiri prufundamenti è riesci à ritruvà u sonnu. À a to svighja, versu meziornu, Chamsi hè mossa è l’ingoscia ùn hè vultata micca. Ùn ci hè più solda in a bunetta di u to pantalonu è a ricetta di a vighjiglia hè sparita. Com’è i cartucci di sigaretti è i bolli. È a to midadda di batesimu. Pà a prima volta dipoi un pezzu, pensi à a to mamma è à a to zitiddina senza disprezzu nè vargugna. Sorti à piddà un caffè. U patronu hè un Francesu chì accetta chì tù biissi à pagherò. I so ochji sò giaddi, i so capiddi appiccicati da u sudori è rispira cù difficultà. Accucculata contr’à un muru, accant’à d’iddu, una Nera d’una quindicina d’anni si gratta i paffi cantichjendusila. Li dumandi sì a quaresima hà cuminciatu. « Ùn ani micca vistu a luna » dici idda trinnichendu u capu. Bii un caffè è un rumu.

Fora, hè u stessu caldu umidu, u celi grevu è u ciambottu di i cavaddati di mari. Dui bufali ani svarsatu una rumenzula è cavacinighjani in i muddizzi. I so corpi famelichi è rumbosi sò scuzzulati da i tremuli. Ci n’hè unu chì veni versu tè mastucchendu un saccu di plasticu turchinu. Si ferma è ti fighjola cù minuzia. À u largu, u currenti hà incastiddatu i pisticciuli di curaddu in un isulottu biancu chì lucica à u soli. I mostri marini ani disartatu a laguna chì oramai hè biota com’è l’ochji di u bufalu.

mardi 22 décembre 2015

Saetta !

Una nuvella di Filippu Guerrini

À babbu, cusì cugnumatu.


Cima di u Diavule di sopra à a furesta di Turini. A neve copre i ghjallichi è si stende sin’à a fruntiera taliana. Un ventu ghjacciatu schiaffitteghja a fila di i machjaghjoli chì strazianu ad avanzà in a pulvera bianca. Ad ogni passu s’inciuffanu sin’à i ghjinochji. Cummencia ad anuttà. Un bracciale FTPF accinghje u talamone di u cumandante. Una quindecina d’omi si sò ingaggiati in stu gruppu di cumbattenti cummunisti. U più giovanu stà sempre accant’à u cumandante. Quì nimu ùn la sà chì ghjè u so figliolu. Pensanu l’omi ch’ellu ghjè a so ordinanza. Si chjama Antoniu Martinu, ma l’anu cugnumatu « Saetta » per via di a so furia à sparà. Ghjè dinù ellu chì s’incarichechja di e missione e più periculose. Ghjuntu à l’orice di a furesta u stolu si pianta. Saetta entre solu à piattaghjoni frà mezu à a machja zeppa inguttupatu subitu da l’arburatura. Dopu à una mez’ora di marchja u giuvanottu scopre trè casette di pastore. Tandu u resistante si mette in culipippuli, è branculendu s’avvicina di u paisolu. Un fume di ricunniscenza esce da u carminu di a prima casetta. L’altre dui sò spente. Avale, Toniu Martinu, corre à sfiatassi, a mitraglietta Sten puntata in davanti. A porta di a casetta si spalanca attempu ch’ellu franca u mutale. L’agente di trasmissione, pusatu nant’à a strapunta d’un lettinu in ferru, u saluta è li rimette u pianu sicretu di i lochi induve s’anu da passà i prussimi paracadutaghji. S’abbraccianu à a lesta è l’omu sparisce in a notte pagna. S’avvicina da u carminu Toniu Martinu per riscaldassi e mani à u focu quand’ellu sente strigliulà fora passi di stifali. « Merda ! I bosci ! » Infrugna subitu quellu pianu sottu à a maglietta, piatta a Sten sott’à a strapunta è si chjina à nantu. Po senza riflette caccia da a prisacca u so strumente di musica predilettu, un’armonica diatonicu Honner. I suldati di a Wehrmacht sbondanu a porta, i fucili d’assaltu Mauser puntati, u ditu postu nant’à u grillettu, è mughjanu « Pappir ! ». Saetta sona a canzona di Marlene Dietrich « Lili Marlene. » Stupiti è bè, callanu l’arme è acchitati cantanu ...

Wenn sich die späten Nebel drehn 
Werd’ich bel der Laterne steh’n 
Wie einst Lili Marleen.  

Tandu Saetta ciutta a manu sott’à a strapunta, caccia a Sten, spara è i tomba à tutti. Po’ si piglia e cartucce, i fucili è ancu i stifali ch’ellu caccia da i pedi di i suldati morti. Sciacca tuttu què in u saccone militare arrubbatu dinò à u nemicu. Po’ sbulica e stacche di i bosci. In quella di u tenente ci hè un pezzu di carta incù un nome scrittu annantu. L’infrugna in stacca senza leghje lu. Ripiglia u stessu caminu à l’arringuersciu per vultà à ritruvà u so gruppu di partisgiani. L’anu intesi i spari di a Sten è anu capitu subitu ciò ch’ellu era accudutu. U cumandante Dumenicu disse subitu « simu stati palisati » ci hè un traditore frà noi ! L’omi si fighjulanu tutti in catarochju. A sanu ch’ùn ci hè altru prezzu à pacà per u tradimentu cà a morte. Una balla è una sola, chì e munizione sò scarse, tirata in capu da u cumandante. Un silenziu pisiu tradisce avale u scumodu è a minaccia chì pesa annant’à u comandò. U passu lestu di Toniu Martinu nant’à a neve cutrata rinvivisce l’omi di st’armata di l’ombra. Quand’ellu spunta da u bughju, carcu è bè da a so preda di guerra, pesanu tutti i bracci in l’aria è l’accinghjenu senza mancu cappià una parolla. Po’ tutti infilarati atteppanu ver di a cima di u Diavule induve anu stabilitu u so campamentu.

Avali, i machjaghjoli sò tutti à pusà in tondulu scalendusi à e fiare trimulente d’un fucarellu. Sò ghjunti stanchi morti à u so primu campu di basa. U cumandante è Saetta battenu à a larga è u so cuntrastu diventa subitu bellu infiaratu. S’induvina più in dà l’ombra d’un’ omu incù un pinnatu suspesu in aria. U cumandante tene in manu a carta chì palesa u nome di u traditore. Ghjè in zerga nera. Saetta a sà chì i ghjochi sò rotti. Ma prova quantunque ad attimpà l’ora di u ghjudiziu supranu. Ma ùn ci hè nunda à fà. Ci vole un casticu subitaniu. Cusì l’hà decisa u Cumandante ! I dui omi s’avvicinanu di u chjerchju. Saetta và à mettesi daretu à qualchidunu. L’omu, un nizzardu, s’arrizza senza oppone nisciuna resistenza, vintu è sottumessu. Dui suldati li leganu e mani daretu à u spinu. Capicalatu face nece d’avanzà ver di u tufone scavatu à posta. Po’ di colpu si mette à corre à diruchjera ughjulendu cum’è una bestia ferita. U fracassu di a reffica sparata in aria da Saetta u face piantà seccu. I dui suldati li saltanu adossu è u mettenu in dinuchjoni. Avale u traditore si lascia strascinà è nizzuleghja cum’una criatura. In u so vernaculu, chjama indarnu à mamma. U Cumandante hà diggià cacciatu u P38 da u so stucciu. U nizzardu ghjè avale di pettu à u ciottu chì li ghjuverà di sepulcru per sempre. Trema è marmutighjeghja una spezia di prighera. U capimachja appoghja senza altru nant’à u grillettu, spara è sciacca a balla in u tupettu di u traditore chì casca seccu in a fossa. U listessu omu chì avia scavatu u tufone s’impegna subitu à lampà palitate di terra nant’à u baschicciu. Ùn ci hè tempu à perde ch’ùn sò nancu ghjunti à u campamentu. U fucarellu spentu, u stolu di sti suldati di l’ombra si perde in a bughjura di a notte. À u luntanu, si omu stinza l’arechje, si puderianu ancu sente e parulle di « Lili Marlene » cantata sottu voce da un giovanu resistente di dicessette anni chjamatu Saetta. 

vendredi 11 décembre 2015

U geniu (3/3)

Una nuvella di Paulu Franceschi


Era friscura. I nivuli neri erani affaccati da sopra à a sarra è a parsona i vidia falà versu a Catena di u Quarcionu. L'acqua nivosa si sparghjia à pocu à pocu è ingutappava ogni vangonu. U fumaccionu aia abbughjatu quiddi loca. In a ghjurnata, u tempu s'era rinfriscatatu di più. Avà i primi stracciona di nevi si pudiani veda. Nivacciulava... In un lampu, ci fù u corri corri... À u capu di un quartu d'ora, erani tutti riuniti annantu à a cresta. Da quì, si vidia a maiò parti di u Quatronu. Ùn nivacciulava ch'è annantu à u Quatronu. Chì fora di u Quatronu, ùn ci era nè nevi nè acqua nivosa nè nudda. Difatti, ùn ci piuvia più nemmenu. À dì lu veru, accadia ch'eddu piuvissi in u Quatronu, ma ùn ci era mai acqua da quand'è u Limitonu. Fà chì l'alta atmusfera era stata anniintita, distrutta. Solu un Quatronu di vita era stata prisirvatu. Un Quatronu vivu è basta. Era forsi tuttu ciò chì firmava di 'ssa pianeta. Ci sarà statu altri Quatrona in altrò, in altri cuntinenti ? Era un beddu sapè. Fighjulavani, affascinati, i cavaddati di nevi chì curriani, com'è un fiumu scatinatu annantu à a sarra immaculata. I stracci di nevi filavani cresta cresta è saltichjavani com'è tanti frisgetti bianchi. I ghjuvanotti ussirvavani attentamenti u muvimentu furiosu di a nevi.
– A criniera, u cavaddu ! briunò Pitrunedda di colpu.
– U sameri ! l'eti vistu, dissi Petru Damianu, guasi à tempu ad edda.
– Era tutta a testa di un cavaddu, t'assicurgu, aghju vistu bè a criniera, dissi Pitrunedda.
– Innò, era quidda di un sameri, l'aghju vistu, socu sicuru.
– Sameri o cavaddu, l'oràculu hè beddu chjaru. Ci vò d'andà à circà lu, sùbitu sùbitu...
È cuddeteni tutti quanti versu quidda cresta.
– Ti rendi contu s'è ci hè un cavaddu ? Saria furmidèvuli. Ci pudaria ancu salvà, quissa.
Aiani cercu duranti trè ghjorna è finalmenti aiani trovu calcosa. Cavaddu micca. Sameri micca. Erani appena dilusi. Ma aiani trovu parechji ossa beddi maiori : èrani quiddi di calchì cavaddu, fà chi. Si n'era mortu quì tempi fà.
– Ci poni ghjuvà 'ss'ossa quì. Servi sempri un ossu, sopratuttu quand'eddu hè cusì maiori, aia dittu Petru Damianu. Eppo s'eddu u ci hà indittatu u Geniu, sà ciò ch'eddu dici...

Petru Damianu s'avvicinava di u Limitonu. U locu era abbastanza pulitu è appena paru dinò. Piglieti a grossa petra di granitu è a chjappeti pà u cantu, à dui mani. Pianamenti è bè, avvicineti u latu oppostu da u Limitonu. Feci avanzà pianu pianu a petra versu u Limitonu. À misura ch'edda pusseti a petra versu u Limitonu, cuminceti à falà da quandi una pòlvara grisgiccia. À u capu di trenta sicondi, ci fù una faccia larga è parfittamenti liscia. Petru Damianu feci vena quinci a petra è a puniti in terra. Po ricuminciò par fà un'antra faccia. Quandu fù finita, Petru Damianu spunì a petra tagliata in terra. Cuntimplava quidda petra parfittamenti scalpiddinata, incù i so quattru facci beddi lisci. A quatrera era d'òttima qualità, senza mancu un diffettu. À capu à un' ora, Petru Damianu aia fattu dinò cusì trè altri petri incù listessi diminsioni. Fighjulava avà i quattru petri incù una sudisfazioni trimenda. Eppo chjameti i so cumpagni :
– O Pitrunè, o Raffaè, viniti ghjà à veda ! Viniti, viniti !
– Uh li biddezzi ! dissi Pitrunedda, smaravigliata, fighjulendu i petri zuccati.
Petru Damianu ùn risposi micca, ma fighjulendu a capiddera nera di Pitrunedda chì ondulava sottu à i vampati di u libecciu, s'imaginava incun edda in a so casa nova. 

– « Abbadeti à Zifularinona » ! aia dittu l'oràculu in 'ssa matinata di mezu ghjunghju. 'Ssa volta quì, erani falati in furia versu quiddu valdu ind'eddi ci erani uni pochi di mèruli. Erani avà in una pitricaghja.
– Ci voli à circà i bizzichineri, midè, dissi Petru Damianu.
– Parchì solu i bizzichineri ? I bizzichigiaddi vani dinò, chersi Raffaeddu. 
– Innò o tontu, hà dittu « Zifularinona » : hè una fèmina !
Erani falati à tronca coddu è s'erani lacatu u Geniu fora. S'erani sminticati di 'ssa parti di u rituali chì prividia chì ci vulia à ghjentra l'ìdulu in a sàpara sùbitu dopu à a pridizzioni. Erani dighjà dui ori chì u Geniu era firmatu cusì solu fora. U ventu era dismissu è u soli cuminciava à pichjà. I spiriona bagnàvani quiddu locu è cumincia à fà buddonu. Di suttrattu, u Geniu missi à oraculà senza dismetta. Ùn ci era nimu par senta lu 'ssa volta :
– Tiniti contu di a Zampittatura !
– Surviglieti à Ascultancionu !
– Abbadeti à Martiddarinona !
– Feti casu di a Nivacciulatura !
– Steti attenti à Schirzancionu !



mercredi 9 décembre 2015

U geniu (2/3)

Una nuvella di Paulu Franceschi


Erani tutti riuniti sottu à u faionu. Ùn si sintia un zittu. Fighjulavani tutti quanti l'ughjettu chì era postu annantu à una petra liscia. Una stàtua nera nera, lucicanti, incù un pìcculu basamentu quatratu sottu. Di forma umana ghjera, ma t'aia dinò l'aspettu di una stàntara. Omu o stàntara, era alta cinquanta cèntimi. Difatti, Petru Damianu s'era sbagliatu di busgiacca quand'eddi erani mossi in muntagna, chì aia presu quidda di u so frateddu, Simonu. Era studianti in linguìstica tandu, Simonu. U ziu l'aia rigalatu una busgiacca par omu, listessa, dui mesa fà. Era bedda maiuredda. Quand'eddu aia apartu a busgiacca par piglià si u troncu di pani, u pezzu di ciònciula è l'acqua ch'eddu aia missu indrentu, Petru Damianu aia trovu 'ssa stàtua nera. È avali, trenta, quaranta ochja fighjulàvani a statuetta incù un' intinsità trimenda. Altru nudda ch'è a stàtua ùn vidiani. Sguardi silinziosi. Stondi grevi. Stondi gravi. Eppo di suttrattu, u Geniu missi à parlà :
– « Attenti à a Nivacciulatura ! »
Ci fù prima un mumentu di silenziu in l'assistenza. Si sintia calchì rispiru. Firmavani affascinati tutti quanti. Ognunu ripitia da par sè i paroli di u Geniu, una volta, è dui, è trè... Petru Damianu fù u prima à rompa u silenziu :
– Eti intesu ? « A Nivacciulatura », hà dittu... 
– Uh li miraculi vivi ! dissi Pitrunedda.
– A Nivacciulatura... A Nivacciulatura..., ripititi Raffaeddu.
– Aghju capitu. Hè beddu chjaru, mì.
– È chì ha capitu ?
– Hà dittu l'oràculu d'essa attenti à a manera ch'eddu nivacciuleghja, aghjustò Petru Damianu. Allora ci voli à surviglià a pròssima volta ch'eddu nivacciuleghja eppo vidaremu bè ciò chì si passa tandu. Forsi ci sarà calchì cennu. Ci hà da vulè à sapè lu intarprità. Ma prima di tuttu, ci hà da vulè ch'è no fussimi beddi attenti.
– Semu di nuvembri. Ùn hà da stà tantu à essa ci a nevi, dissi Pitrunedda.


– Ti n'inveni, chersi Petru Damianu, ciò ch'eddu aia dittu l'ìdulu l'ultima volta ? Aia dittu cusì: « Steti attenti à Martiddancionu ».
– Sicura chì mi m'invengu, risposi Pitrunedda. U senti ancu avà !

Si ramintavani bè quidda matinata chì piuvia à ribocchi è ch'eddi aiani bulicacciatu a faieta sana dopu à essa stati à senta à u Geniu. Erani stati attenti à u minimu rimori, à u minimu sussurru. Mentri trè ori aiani circatu senza dismetta è aiani vultugliatu quiddu locu. Erani guasi pronti à abbandunà. Eppo à un mumentu datu aiani intesu un pìcculu rimori in a faieta. S'èrani avvicinati è si sintia pichjà, di manera rigulari.
– U pichjaronu ! aia dittu Petru Damianu, affascinatu.
– Hè ieddu, Martiddancionu !
S'erani avvicinati un pocu, ma u rimori aia cissatu sùbitu. S'erani firmati cusì, zitti è muti, è pocu dopu aiani intesu dinò u rimori. Tandu aia dittu Raffaeddu :
– Martiddanciu po’ ghjè. Quissa hè virità. Ùn si pò micca dì u cuntrariu.
È aiani intesu pichjà dinò. Duranti una meza uretta, aiani asaminatu u faiu ind'eddu si sintia u pichjaronu, ma ùn aiaini truvatu nudda annantu à quiddu àrburi. Eppo’ aiani fighjulatu bè in i circonda ciò chì ci era. Ci era mori chjappona difatti. È cerca è cerca, finalmenti aviani trovu un' apartura chì s'allargava è chì cunducia à una sàpara, ma di quiddi beddi, di quiddi maiori, ind'eddi pudiani stà ancu deci parsoni ! Piuvia sempri à bidunati è si potini stallà in a sàpara par un tempu. Era adduppatu drentu, si stava cusì bè chì parechji s'addurmintetini, gudendu si una stonda di cunfortu scunnisciutu.

Si n'invinia Petru Damianu chì u prima oràculu era statu sei mesa fà, subitu dopu à l'Anniintita. Tandu l'oraculu aia lampatu: « Attenti à l'accurbatura! » È u lindumani, aiani vistu un nivulu di corba in a matinata, una torma di corba à dì lu veru, chì bulava cresta cresta. Erani stati un pocu eppo 'ssu squatronu di corba aia varcatu una spadda ed era falatu dopu in una vangunata bughja. L'infilarata di corba paria tutta una linia, comm'è una frezza viva chì insignava una dirizzioni. L'oràculu l'aia vulsutu indittà induva ci vulia d'andà. Ci era calcosa quà. U dopu meziornu, aiani suvitatu tutti insemu u stradeddu chì l'aiani insignati i corba. À u capu di un' ora di marchja in a faieta, erani ghjunti in quiddu vangonu. Falendu più in ghjò, aiani scupartu a scopa feminiccia. Ùn ci erani mai ghjunti innanzi, in quiddu locu. Eppo quà, aiani trovu prima l'umidità, eppo bulicaccendu dopu incù calchì rochju ind'eddu era ùmitu, aiani scupartu un ochji d'acqua ! Ùn ci n'era po miràculi, ma da dissità li, ci era ! Tuttu u mondu s'era lampatu à bia, chì ùn aiani più bitu acqua linda dipoi bon' parechji ghjorna. È 'ss'acqua di u vangonu l'aia salvi. Chì ci n'era dui frà eddi chì erani addibuliti, è chì erani torri magri com'è rochja. L'acqua linda era stata com'è una càstiza di vita. L'acqua piatta di l'Accurbatura, chì sculava oramai à palesu, era statu u so sangui novu, u so fiatu. È dipoi tandu, s'affaccavani tutti i ghjorna à bia à a Funtana di l'Accurbatura.

Stavani in a tuppizzola di u Quatronu, bè bè insù. Da quà, si vidia bè à faieta, a piana, a vangunata... Un quatratu di virdura, d'arburatura, di vita, circundatu da un' oceanu di pòlvara, di terra morta, dissuchjata è brusgiata. À dritta è à manca si vidiani bè i lìmiti, dritti dritti, di una parfizzioni giumètrica sopranaturali. A forma era quidda di un' quatratu parfettu, calculatu è tracciatu da un giòmitru for' d'umanità. S'avvicinetini pianamenti è bè di u Limitonu, a striscia assulutamenti dritta chì siparava u Quatronu di u restu di u mondu... Ma à dì lu veru, era piuttostu u Quatronu chì ghjera u restu di u mondu. Era tuttu ciò chì ni firmava... Erani ghjunti avà à u Limitonu. Da quandi, ùn ci era più cà pòlvara. L'àrburi, i pianti erani torri pulvariccia. È ancu i petri ! I chjappona ancu eddi erani stati trasfurmati in una spezia di pòlvara fina fina di un culori grisgicciu, guasi mitàllicu, chì vi ghjacciava u sangui nienti cà di fighjulà la. Fattu stranu, accadia certi volti chì ci fussi un cantonu smizatu : da quand'è u Limitonu, una parti era torra pulvariccia è da a parti quinci firmava tali è quali in u Quatronu. U chjapponu era troncu, spartutu in dui : una parti era morta è quiss'altra s'era ferma. Quissa, vi insignava chì ancu un scogliu pò essa vivu o mortu. In a pulvariccia da quand'è u Limitonu, a sola traccia di vita chì era ferma era u muvimentu criatu da u ventu annantu à tutta 'ssa pòlvara. In certi loca, quidda pulvariccia paria vizza. Mancu più una leccia, un caracutu, una scopa... Pitrunedda fighjulava 'ss'immensità di pòlvara è si dumandava di quanti animali, di quanti pianti edda era u catàvaru. Cintunari è cintunari ? À millioni sì. 
– Uh ! Ha vistu, dissi Pitrunedda.
– Induva ?
– Quì ! Ùn u vedi micca ?
– Innò. Ùn vecu nudda.
– Ma quì ti dicu ! Eh, ùn vedi mancu u corbu in u latti !
– Avà l'aghju vistu, briunò di colpu Petru Damianu.
Una sbarrabàttula saltichjava d'un fiori à quiss'altru. Era biddìssima, di un culori giaddu è turchinu. Eppo’ era luminosa, alilarga. Ma di suttrattu, a sbarrabàttula s'avvicineti di u cantu di u Quatronu è partiti versu u Limitonu.... 
– Ùn và micca quì..., mummulò Pitrunedda.
Par furtuna, a sbarrabàttula si punì annantu à un fiori di spusedda è ci firmò calchì stonda. Ma in una manata, partì à manca à freccia à freccia, è saltò u Limitonu....
– Uh salva ! dissi Pitrunedda.
Petru Damianu viditi appena di pòlvara fina fina falà da quand'è u Limitonu.
– Tuttu u bulamu si ni mori... I tinti, comu l'ani da sapè !

lundi 7 décembre 2015

U geniu (1/3)

Una nuvella di Paulu Franceschi



L'animali curria, curria, furiosu, com'è un diavuli scatinatu. Ma in un lampu, a bestia sparì. Trabuccata. Sprafundata in una fossa. Mughjetinini tandu l'omini com'è dannati, saltendu è briunendu di cuntinuu. S'avvicinetini di a fossa, fighjulendu 'ssa massa di pela sanguinosa in fondu di a fossa. L'animali era fermu imbruccatu in u piottulu largu ed aia persu a vita. Era intrappulatu, com'è a mèrula chjappa in a mazzetta. U spinzonu li iscia da a spadda è sgucciulava di sangui. U so capu, ormai privu di vita, pindia com'è un ficu codditortu. Una sanna bianchiccia li si n'era tronca. I più ghjovani fighjulàvani avali indrentu à u scavu incù un' oncia di gudimentu. Pocu dopu, i briona cissetini par un tempu. Eppo u più maiori saltò mughjendu indrentu à a fossa. Si caleti un pocu eppo chjappeti i zampi di a bestia, è missi l'animali sanguinosu annantu à i so spaddi musculosi. Briunavani i so cumpagni d'aligria è di cuntintezza.

A fèmina facia voglia u rochju in u tafonu fattu in u muzziconu di u castagnu seccu. È vogli chì ti vogli, à un mumentu datu, ci fù un pocu di fumu. A ghjuvanetta missi tandu un pocu di paglia annantu à a punta di u ruchjettu, eppo missi dinò à voglia lu, lestru lestru. À pocu à pocu, u fumu divintò più pagnu è si poti veda una càstiza, eppo subitu dopu un'antra. Ci fù prima a fiara in l'ochji di a ghjuvanetta. U ghjuvanottu a fighjulava incù una certa ammirazioni. È mirava dinò, sottu a camisgia appena brutta, i tittuli dritti chì trasaltàvani à u ritmu di a vuglitura di u rochju. A fèmina aghjustò dinò un pocu di paglia. Eppo subitamenti, ci fù una fiararedda. A ghjuvanetta fighjulava, affascinata, 'ssa fiammuccia chì era nata. Quandu a paglia brusgiò, è chì a fiara diventò maiuredda, un surrisu illuminò u so visu è a fèmina avvicinò una lignatedda chì picceti à u so tornu.

Aiani intaccatu u focu dipoi un' ora. Ci era a brusta à l'ingrossu è l'animali arrustia beddu beddu. L'adori di a carri arrustita s'era impussissatu di quiddu spaziu fumacciosu. Erani surtiti tutti quanti da i so sàpari bughjosi. L'òmini è i ghjuvanotti riuniti pasavani annantu à i petri o puri in terra, in pìppuli pà a maiò parti. Una vintina erani guasi. Incù una petra pinzuta, un ghjuvanottu barbutu cacciò una striscia di carri chì u sangui ni sgucciulava. Parechji bracci è deci mani si pisetini à tempu versu quiddu pezzu di carri arrustitu appititanti. Ma u barbutu mughjò è i feci rinculà, è purghjiti dopu a striscia di carri à una ghjuvanetta d'aspettu misareddu, capeddibruna, cù u visu tuttu musginatu. Quidda chjappò u pezzu di carri incù i so dita brutti, u sdrisgiti di denti eppo n'inghjuttiti a mità d'un colpu. Quiss'altri ghjuvanutteddi mìssini à ghjastimà u barbutu :
– Ch'è tù secchi incastulatu !
– Ancu ti pizzichi eddu lu milvu !
– Ch'è tù lampi a melza !
– Eh ! lacheti la à Pitrina, ùn a viditi ch'edda hè famita ! Ùn a sapeti micca chì a ghjastema s'arrivolta. Eti da riescia à fà mi lucia u pelu è basta ! li risposi u barbutu, schirzendu. Eppo missi dinò à intazzà a carri.

Aia cuminciatu com'è una guerra clàssica, urdinaria. Chì ci n'era à spessu, guerri. Di manera paradussali, ci era à quiddi tempi menu viulenza tr'è l'individui, quandu inveci i guerri erani in crèscita. Nurmalamenti, 'ssi guerri ùn duravani micca più di trè o quattru anni. Ma quista quì cuntinuava è ùn ci era mezu ch'edda cissessi. Parechji paesi erani intarvinuti. L'allianzi s'erani furmati. Ci era stata a tantazioni ind'è parechji Stati o unioni di Puteri di fà usu d'armi più putenti, com'è l'armi nucleari di prima generazioni. I cosi s'erani ingattiviti quand'è a Siccidea aia fattu improdu di i vechji bombi à neutrona chì li firmavani in i dipòsiti. Tandu parechji Stati ani sbiutati l'armi vechji chì l'avanzavani. Ma à u locu di calà, i cumbatti erani stati più numarosi. Dopu funi apradati l'armi più putenti è tarrificanti criati da l'omu : armi à sopramagnetìsimu, à futoni, à svacu di materia, à nanuparticuli, è cètara è cètara. À u principiu, ùn diviani serva ch'è par dissuada, ma funi apradati listessi tandu. Ùn aiani nienti à veda cù l'armi nucleari di u XXesimu seculu, erani podarsi un millionu di volti più putenti. Diciani i dirighjenti di a Panàrmica è di u Comunili ch'eddu era par difenda si. Ghjustificavani tutti l'usu di 'ss'armi infirnali pà a probbia lighjìttima difesa. Ma senza renda si contu ch'eddi erani in traccia di distrughja a so pianeta, è par via di cunsiquenza, di scimpià u so locu, a so terra nativa, u so èssaru probbiu, di zuccà in i so ghjambi. Ù più tontu di i tonti ùn avaria mai pinsatu ch' eddu fussi pussìbuli di righjugna sìmula pazzia.

In 'ssa matinata di 2066, era un marti, ci fù prima una luci trimenti, bianchiccia, metàllica, di un culori scunnisciutu da a Natura è da l'òmini. Immensa, larga podarsi dui milla chilomitri, a luci murtìfara si pigliò un cuntinenti sanu, com'è un mantu vilanosu cappiatu da ghjiganti malvaghjìssimi. È 'ssa luci irreali durò forsi quaranta sicondi. I più quaranta sicondi longhi di a storia di l'umanità. Eppo’ ci fù u fracassu trimentìssimu. Un rimori insuppurtèvuli, mai intesu annantu à 'ssa Terra. Fù un marti di morti. Dopu, s'eddu si pò parlà di “dopu” chì forsi sarà statu un antru tempu, un' antra vita, ci fù ... u nienti. Anniintita era a vita, anniintiti erani i cuntinenti, anniintita era a Terra.

–Ci n'hè più pocu cignala avà. Ci voli à vattà li duranti l'ori pà pudè chjappà ni unu. S'eddi spariscini i cignala, chì emu da manghjà ? Ùn ci hè micca bistiamu : nè capri, nè pecuri, nè vacchi. Ùn ci hè più bulamu, ùn si vedi più nè parnici, nè tòrduli, nè trìzini. Ùn ci hè più manghjamentu indocu. Ùn ferma più ch'è trè o quattru ghjandaghji, l'emu conti l'altru ghjornu. Ci hè po dinò calchì merulaccia...
– U prublemu hè chi u bulamu viaghja da quand'è u Limitonu è à quandu varcatu eddu, si ni mori sùbitu sùbitu. Hè quidda a tràppula. Comu l'ani da sapè l'aceddi chì ùn ci vò micca à francà u Limitonu ?
– È comu s'hà da fà allora ? Comu emu da fà par pudè campà ? dumandò Petru Damianu, inchetu.
– Attenti chì calchì ricciu ci hè sempri ! L'aghju vistu mì, risposi Raffaeddu.
– È l'aciàrtuli. Ci sò, midè ! È uni beddi pochi, dissi Pitrunedda.
– Emu sempri da arrusta l'aciàrtuli ? feci rimarcà Raffaeddu.
– Ci emu da tichjà à gridda ? Sin'à quandu ? lampò Pitrunedda, annarbata.
– Ci firmarani sempri i sàmmuli in tempu di sàmmuli, è a lattaredda... D'inguernu, par furtuna, ci ferma sempri i baga è sopratuttu t'avemu 'ssi quattru castagni. Forsi ùn n'avarani micca a malatia custannu.
– Fussi edda puri, dissi Petru Damianu.
– Ma quantu emu da pudè tena cusì ? Quantu hà da durà 'ss'affari ? chersi Pitrunedda.
– Hè un beddu sapè..., risposi Raffaeddu, impinsiritu.

mercredi 2 décembre 2015

American progress (2/2)

Una nuvella di Fabien Raffalli

Ci stemu à veghja fora dopu fattu cena. Ci hè tutta a famiglia è parechji amichi pruprietarii di i ferme vicine. In giru à u focu, si ride è si ciarla. U mo fratellucciu stuzzica a rusta, e fiare russicce a si chjachjareghjanu in un’unione fraterna cù u neru di a notte. Face u frischettu. M’arrizzu per andà à circà una ghjacchetta. S’avvicinanu à l’appiattu, senza chì nimu i vedi nè i senti. U primu chjoccu d’accetta hè cum’è un trostu, pichjendu in capu à tutti è lascenduci intelati è imbasgialiti. Fù per babbu. Piscò sopra à u fronte è a so capochjula si sbaffò cum’è un arburu toccu da a saetta. U sangue zirlò à buzeffa. Ùn s’avvide di nunda. Ùn ebbe mancu u tempu di ghjunghje à basgià a terra chì i nostri casconu ancu elli, guasi à tempu. Ci ne fù per tutti, babbi, mamme è figlioli. 

Feghju a scena per a finestra di a camera, à fucile in manu. U mo core mi pricureghja di sorte è fà focu per difende i mei. U mo cerbellu mi cummanda di stammi fermu. Una di e mo surelle chì s’era scantata da u focu cappiò un stridu chì mi ghjunse à l’osse. Ne vidii unu chì curria versu ella, briunendu cumè un diavule è chì li si lampava adossu. 

Ùn si sente più nunda. Ci hè solu u rimore di i pugnali chì strufinanu contru à e chjocche. E fiamme rughjinose anu u so chì fà à taglià a pelle fine di u capu. L’affare ùn durò tantu. Sò digià smariti, quant’è apparizioni di l’infernu. Trovu finalamente a forza di movemi è tuttu hè calmu fora. Mi stò arrittu davant’à sta visione orribile. I cadaveri ghjacenu, e cerbelle à l’aria, stinzati, à corpu inghjò, vicinu à e panche induv’elli stavanu à pusà qualchì minutu nanzu. L’assassini anu scalpatu omi è donne secondu i so riti funesti. 

Tutte e notti facciu stu sugnacciu, mi rivegu à fucile in manu, in quella camera, paralizatu da a paura è da una vuluntà di sorteci à bè. Vulerebbi esse in altrò, vultà u tupezzu è pruvà à fughje luntanu. Mi dicu chì u mo vigliacchisimu m’hà privatu d’una morte viulente ma ancu d’una vita chieta. Oghje, feghju in giru à mè è à mezu à i cadaveri sentu l’odore di a morte appiccicata à l’erba secca, brusgiata da u sole è u sangue di u nemicu. Sentu un ratalu d’agunia, mi girgu è vecu un omu inciaccatu sottu à u pesu di u so cavallu, e so anche tronche di sicuru. I mo cumpagni s’avvicinanu, l’anu intesu ancu elli. Hè u solu chì a s’hà francata dice unu, casca à bè, l’emu da fà pagà per l’altri. U liberemu di a so prigiò di carne calla tazzata da a mitraglia. Mughja è ci minaccia. Ùn ci femu mancu casu, ùn riprisenta nisun periculu. Dopu à ogni battaglia, simu parechji à avè pigliatu u mendu di tenene sempre unu o dui in vita per sfucacci. Una di e nostre pratiche preferite cunsiste à sciaccalli à pelu è a ficcalli qualcosa in u fundamentu. Oghje tocca à mè. Ùn mi face nunda ch’ùn li possu più vede sti inculati, ma ùn l’aghju mai fatta direttamente, cuntintendumi di teneli. Senza mancu tantu riflette accettu. Sò statu vuluntariu per sta intrapresa è ùn mi possu sfà di e mo rispunsabilità.

Simu ghjunti quì secondu una vuluntà divina, aghju finitu per capilla. Mi tengu sottu à a bandera stellata, simbulu di sta nazione d’omi liberi. Mentre parechji mesi, aghju pensatu chì quella notte m’avia pigliatu a mo vita. Pensu avà ch’ella m’hà levatu soprattuttu e mo illusioni. U mo destinu manifestu à mè ùn era di purtà a demucrazia lavurendu a terra. Eppo quale hè chì ci hà mai credutu à stu puttachju di a demucrazia ? S’ellu ci n’hè seranu pochi. L’avvene s’occuperà di scioglie i nodi chè n’avemu intricciatu ma intantu, stu mondu ci appartene. Iè, stu mondu novu hè u nostru. L’avimu fattu noi.

mardi 1 décembre 2015

American progress (1/2)

Una nuvella di Fabien Raffalli

Feghju in giru à mè. À mezu à i cadaveri sentu l’odore di a morte appiccicata à l’erba secca, brusgiata da u sole è u sangue di u nemicu. Per a prima volta dipoi un pezzu, vegu u mondu. Stu mondu novu chì ghjè u nostru. L’avimu fattu noi è oghje ci tocca à difende u so sensu, e so verità. A so sbucciata ùn hè stata faciule, mancu à pena. Ci hè custata, à tutti.

M’arricordu di u mo primu ghjornu quì, quandu ch’aghju messu u pede nant’à sta terra piena di misteri. Mi n’arricordu di a vista di stu portu meravigliosu bagnatu di sole, di tutta sta ghjente chì surtia da battelloni fumicosi. Ci era u rimore di i passi è veni è di u bullore d’un paese chì turnava à nasce. Benchì l’aria sia stata techja di vapori zeppi chì mi s’assuffucavanu, mi sò intesu bè, in casa mea. Sò ghjuntu dece anni fà cù babbu, mamma è dui fratelli più giovani nant’un bastimentu carcu tremulu chì sbarcava robba è ghjente venuta da u vechju cuntinente. Eramu disgraziati quallà, cundannati à a vita misera è disprezzosa di a ghjente di bassa cundizione. Aviamu intesu dì chì tuttu era pussibile quì, chì ci era tuttu à fà è chì ricchezze ci n’era pè ogni locu. Bastava à sbrugliassi à pena per prufittà di e divizie di stu mondu novu ch’ùn aspettava ch’è à noi. Babbu, chì ghjera un omu di forza è micca di quelli corci, era statu unu di i primi à vulessi spatrià. Eo tandu, era un zitellone di quindeci o sedeci anni. 

Tempu messu i pedi in terra, chjappimu u camin’di ferru chì ci purtava à seguità a corsa di u sole, sempre più luntanu à meza à a terra prumessa. Era fatta di piaghje stese tamante à oghje è dumane è di prati verdicienti à l’entre di a statina. Vicinu à noi, ci era miraculi di zappaghjoli, uvrieri, stazzunari, bancalari ma dinù duttori, avucati, missiunari, predicatori, banditi è puttane. Un populu sanu in brama di furtuna chì fughjia per u più e disgrazie è l’indigenze. Facia stu viaghju per scopre l’immensità d’un locu chì dumandava à esse dumatu. Quandu ch’o ne parlò à babbu mi disse, ùn a sai ch’ella hè per quessa chè no simu venuti ? Compia ch’ella era stata a guerra civile, u guvernu avia ripigliatu a so marchja in davanti. Purtava a nazione à spannassi voltu l’oceanu à traversu à terre fertili è salvatiche. E storie di i piunnieri chì partianu à a scuperta di ste parte scunnisciute di u mondu avianu fattu nasce brame di lussu. Tutti quant’è no eramu ci mettiamu à sunnià d’un avvene fattu di fiumi d’oru è di diamanti.

Ci eramu posti in un locu chjamatu kante wakpa. Amparaimu più tardi ch’ella vulia dì in u dialettu di i Nativi : « fiume di u core ». Di chì core parlavanu mai l’aghju sappiuta. Quelli di quì anu sta capacità per dà un sensu misticu è spirituale à lochi cumuni. Tempu ghjunti, ci trovimu incantati da a bellezza di stu rughjone, veru paradisu per ghjente in cerca di benistà. Ci fecimu a nostra casetta, un granaghju è duie stalle. Ùn eranu di troppu per metteci duie paghje di boii, una meza duzina di vacche, dui cavalli è trè o quattru purcelli chè n’aviamu compru in a villa vicinu. Ebbimu da scacciafughjà à quelli chì venianu à installassi toccu u veranu induv’ella era oramai ind’è noi. D’elli si ne parlava pocu, è eo ùn ne avia nunda à futte. Mi sò sempre dumandatu da induv’ella venia sta spezia di cumpassione ridicula per quessi da a parte di i nostri. Sò ind’è elli capisci ? Ùn pudimu micca sbarcà è pigliacci i so lochi ! dicianu certi. Di tutte manere ùn sò micca cum’è noi, rispundia sempre babbu. Sta cacciata hà pigliatu tuttu u so sensu dipoi, ma tandu avia u mo chì fà à capilla. Serà stata cum’è una manera di ghjustificà tuttu ciò chì si passava quì. Ma di fatti, quale hè chì ci dice ch’elli sò elli i primi à esse ghjunti à stacci ? Ci averanu forse dinù cacciatu ghjente installata nanzu à elli. Eppo noi ùn li vuliamu male, vuliamu travaglià è gode in pace a nostra vita. Ci eramu crepati in corpu abbastanza da mare in dà, à facci cacà à scumpete cù patrunacci latri chì ùn pensavanu ch’à u so pruffittu persunale. À mè mi facenu ride tutti sti catini cù i so discorsi umanisti. Sò ancu capaci à mette a vita d’esseri chì campanu à usu caninu à paru à a nostra ! 

Campimu cusì parechji anni, ma quantu ùn la sò più. Una piccia hè ghjunta à ingrandà a famiglia, duie feminuccie. Cù i mo fratelli fubbimu obligati d’andà à chjinacci in a stalla u tempu di fà un appicciu à a casa. Cuntatti cù i Naturali ci ne fù pocu è micca. Si sentia dì ch’elli eranu i nostri nemichi, ma eo ùn ci credia. Certi avianu intesu parlà d’azzuffi nù u nordu, di battaglioni sani sterpati è di ville spianate eppuru ind’è noi, si stavanu tranquilli. Unepochi avianu ancu cappiatu a so manera di campà tradiziunale per ghjunghje à travaglià nù i pricoghji di i culoni. Venianu per u più da clani in guerra è sottu à a duminazione di i so nemichi. Circavanu prutezzione è alloghju. Patianu a fame è eranu pronti à strazià l’anima in corpu in scambiu d’una paga miserella, d’un saccone ind’una carciula puzzicosa è d’un pezzu di pane seccu, quandu chì i cavalli ùn u si manghjavanu. Per noi altri serebbi stata peghju ch’una vita di schjavitù ma elli ùn si lagnavanu.

Tutte ste cose ùn anu tantu impurtanza, hè ciò ch’ellu hè accadutu a notte quand’elli s’affacconu chì conta.

vendredi 27 novembre 2015

Viaghju in l'Aldilà (2/2)

Una nuvella di Filippu Guerrini



III

- A cunnisciva o Tintin sta passata di a vita di mamma ? Altru chì Calamity Jane n’hè ? 

- Di sicura ch’ella a m’hà conta spessu. A prima volta ghjè stata quandu sò andata à vedela in prighjò à Fresnes… S’hà liccatu ott’anni per u macellu di u « Corsica Love » in Napoli.

- Eu mancu ùn mi sò mossu per ella. Li ne vulia assai d’avecci abbandunatu per suvità in Napoli stu pesciu di Marcu Lovisi. 

- Ma cumu ghjè chì t’hai acciaccatu cusì à mammata u ghjornu di u so interru ? 

- Quesse e verità i li vulia palisà ! Cum’è per ritruvà a pace incù mè stessu è patuisce infine cun ella ! Avà forse ch’un omu novu puderà nasce ! Ùn la dicia Freud chì omu serà omu quand’ellu averà fattu u dolu di i so genitori ! 

- Iè ! È a perdita di i soi ci avvicina, di colpu, di a fine ! A nostra morte stessa ! 

- Eu a morte a m’aghju vista à e corte ! Una bestia umbrosa ! Sempre in attesa ch’ella m’infattessi à l’assindotta. Ùn li bastava d’avessi pigliatu u fiatu di i nostri fratelli. Cascati longutirati solu tenuti da e cinte di securità di e vitture, u corpu disarticulatu, pertusatu à cartucciate, u visu pichjulatu, stampatu da u piombu ! È u sangue spargugliatu nant’à u paratrattu. I tumbatori vili, viacchi, facce piatte, acelli neri di e sciagure. À quessi l’assassini pocu l’impreme a vita di l’omu ! Quantu ne anu sfracicatu militanti unesti è sinceri ! Posti à l’alba per arrubbassi l’anima d’un ghjovanu patriottu !

- Iè o Pè ! Anu vulsutu azzittà e voce di l’omi liberi ! Per cuntrullà u territoriu, per sottumette i spiriti à l’ordine di i so cerbelli merzi è scunciati, per suddisfà i so stinti i più vili, per stancià a so sete di sangue. U soldu è u prufittu ecculi i valori di sti bugiardi imbastarditi ! Anu fattu corre u sangue corsu ! Vergogna ad elli ! 

- Avale mi tocca ad andà davanti è à chjude, s’ellu hè pussibule, sta pagina dugliosa è insanguinata chì viaghjanu sempre à fiancu à mè l’anime perse di i mio camarati. Dapoi avale più di vint’anni, populeghjanu sempre a mio mente è i mio sonnii. 

IV

Petru Ghjuvanni esce di u campusantu è s’avvia ver di l’alloghju di Ghjaseppina. Patansceghja è suda assai. Micca solu da u sforzu ch’ellu face per attippà, ma dinù da l’affannu chì li stringhje u core è a cannella. Ghjè qualchì passu insù chì Ruggeru perse a vita. Petru si pianta. Un spirionu l’abbagliuleghja. Forse un cennu lampatu da e forze arcane. Li si pare, à man’à manu, chì qualchissia s'infrugni in a so persona. Ghjè ellu ! Ne hè sicuru. Crescenu e so vembre ! S’allonga u so collu ! Una giraffa ! Iè ! Una giraffa incù duie ale tamante ! Un antru generu di Pegasi, videte! Stende u so volu è corre avale nant’à e sponde di u cerviunincu ! Franca a Scupiccia. Stà una stundarella à fil’ di ventu, po’ tale u cavallu di a mitulugia capiciutteghja ver di u campu sacru. In un’ alata sola tocca terra. Hè postu avale nant’à u marmaru d’un’ sepulcru. A petra marmurata sculiscia è si apre pianament’è bè, ingullendusi, in u fracassu tremendu, a giraffa alatata.

Petru Ghjuvanni trema da capu in fondu. Una lacrima corre longa à a so maragna. In un raghju abbagliulante di sole Ruggeru s’era ficcatu in ellu. Ùn facianu più chè unu ! Cum’è per dilli quantu a so sorte ghjera intricciata, ancu d’aldilà a morte ! 

-T’imprestu li mio ochji fratellucciu ch’è tù veghi u filmu di l’ultimi mumenti nanzi à u mio macellu, u quindeci di ghjugnu di lu novanta trè !

A scena di l’agguattu si sbucina avale sottu à l’ochji spavintati di Petru Ghjuvanni. Più insù, un’omu, faccia piatta, un talky walky in manu aspetta ch’ella spunti a vittura. A spia a cunnosce bè a Fiat Punto postu chì l’omu ch’ellu aguatta ghjè impiegatu in a stessa sucetà cà ellu. È a so vittura ghjè sempre ingarata davanti à u bastimentu di l’intrapresa. Isiè ! Parechji omi di stu commandò d’assassini sò i so cumpagni stessi di travagliu.

L’altri aspettanu à l’inghjò, piatti è bè daretu à una camiunetta bianca ! E cagule sò inalzate lascendu scopre e so facce d’assassini. Petru Ghjuvanni ricunnosce u visu di dui capizzoni di u muvimentu armatu. U responsevule di u settore Aiaccinu è quellu mantacatu di u nordu. Sò affiancati da dui tumbatori prufeziunali, d’altronde i so guardii persunali. I dui esecutori tenenu l’arme in manu. U mantacatu hà l’ochji sposti nant’à u talky walky. Si sente a voce arghita di a spia : « Sighite pronti chì s’affacca ! » Aspettanu ch’ella s'avvicinghi a vittura per sorge à meza strada è sparà nant’à Ruggeru. Più in bassu dui omi armati chjodenu a strada per prutege u commandò. Parechji frombi di fucili strappanu u silenziu di sta matinata di veranu. Si cansa tandu a vittura sopr’à piazza. U runzulime di u mutore testimunieghja solu d’un suppulu di vita chì cuntinueghja. Ghjace u militante nant’à u latu drittu di a so vittura. Sfracicatu à cartucciate.

Corre per dalli succorsu Petru Ghjuvanni. Ma tuttu si sguassa cum’è in un miragiu. In un batter’ d’ochju tuttu ghjè sparitu. Pesa u capu è si n’avvede chì sole oghje ùn ci n’hè mai statu. Hà travistu a scena di crimine incù l’ochji imprestati da u so camaratu mortu. Autosuggestione, illuminazione, visione da l’altru mondu, pazzia, pocu impreme u nome, sta caduta vint’anni capunanzu li dà u rizzoccu. Avale a sà qualessi sò, di manera sicura, l’assassini di u so amicu. 

Cusì cumminciò a guerra civile. 

U capu in bullore, assaltatu da mille capatoghji, perseguisce a so strada sin’à ghjunghje à u bloccu F di a cità di « I Marroni ». Terzu pianu. Nant’à a porta à manu manca ci hè sempre l’appiccicatoghju di u ribellu. Appoghja nant’à a campanella. Ma sta volta ùn hè Ruggeru ad aprelli a porta ma Ghjaseppina. S’abbraccianu torna. Un muscu di caffè neru u face vultà à a realità. Sò avà à pusà in cucina surpendu u liquidu nericciu è caldu. Parlanu sottuvoce chì nimu ùn possi sente ciò ch’elli dicenu. À mumentu datu, Ghjaseppina và in a stanza è volta incù un stucciu. Grentu una pistola 11/43 è parechje palle di u stessu calibru. Petru Ghjuvanni infrugna a pistola in a stacca di u so mantellu, è và sin’à u purtellu per assicurassi chì nimu ùn l'aspetti in carrughju. Po’ basgia a veduva di Ruggeru è avviendusi ver di a surtita, li murmutuleghja i denti stretti : l’anu da pacà ! 

mercredi 25 novembre 2015

Viaghju in l’Aldilà (1/2)

Una nuvella di Filippu Guerrini


( À mamma è à u mio fratellu di lotta)


I

E vitture infilarate francanu u purtone di u campu santu bastiacciu. Si piantanu tutti à mezu à a stradella centrale. Po' u stolu funebru travanca une poche di tombe nanzu di ghjunghje davanti à un casamentu in marmaru. Leria Maria tene forte contr’à u so pettu u vasettu di a so corcia di mamma. Petru Ghjuvanni caccia da a stacca di u mantellu un fogliu scrittu à l’inchjostru rossu. A voce trimulente principia à leghje l’eloghju funebru. Tutti stanu fermi è impallati, l’ochji sburlati da e parulle sprupusitate cappiate da l’indegnu figliolu : 

« O Mà ! Iè ti possu chjamà cusì ben chì a nostra zitellina à Leria Maria è à mè ùn fù di quelle sebiate. Instabile, depressiva, sterica, infidele chì babbu e corne e purtava è di quelle longhe, bugiarda cum’è a scopa, allusingata da e dulcezze di a notte cum’è a baravattula sottu à u lampione, suffuria, gattiva è puttachjona, spindaccione è generosa… cù l’astri. Quantu volte ci l’ai fatte falà scutrate, colpi è tambate, ricordi di scapizzoni quandu inciampava nant’à un prublema di matematiche è ch’ùn ci sbuccavu, u capu calatu nant’à u formicà giallu di u tavulinu. Ùn parleraghju di i to succidi à repetizione, gazu apertu, mentre chè tù ci avia chjusi in u salottu, salvata à l’ultimu mumentu da u SAMU è noi mezu allupiati da e vampate. È torna à Vignale incù a scatula piena di Tranxène ingullita à colpu di vichjeri d’acqua vita. T’emu trova guasi senza vita stracquata nant’à u chjappilaghju di a cucina. Senza parlà di u Destop chè tù t’avii betu è chì t’avia tufunatu u stomacu. Per ste passate d’angoscia morbida chì anu fattu di a nostra vita un infernu, per sta paura scema chì ci turce sempre u corpu è chì ci assuffuca, certe volte, sin’è à venesi menu, per tutti sti soldi spesi à frustà, indarnu, tutti i suffà di i psiccanalisti, ti vugliu ringrazià o puta…» Leria Maria li sciacca tandu un calciu in i schinchi, lenta u vasettu chì si tronca in mille pezzi, si sparghjenu e cennere chì volanu in l’aria purtate da u libecciu…  « O Mà…» In primu tutti pesanu u capu per suvità à mamma cinderata chì si ne colla direttamente in u celente, po’ i sguardi s’incrocenu è di colpu nasce a baruffa, una cazzuttata tremenda, pugni da quindi, capate da culandi, à chì ne piglia ne piglia, in modu accelleratu cum’è in i filmi muti di Charly Chaplin. O lu parapiglia è tene ! U fratellu è a surella chì si cincinanu in terra, l’unu sopra è l’altra sottu, è volte è gira, chì si sgrinfianu u visu cum’è misgi arrabbiati, u babbu chì si tene à duie mani u nasu sanguinosu sciappatu da una capata putente, Austina inghjinuchjata chì cerca à pasponi ciò chì ferma di i so vetri di spichjetti strunchizzulati, u cucinu Anghjulu chì casca seccu in a fossa. Una scena degna di u rumanzu di Cormac Mac Carty « Meridien de sang » quandu i cacciadori pacati per sterminà l’indiani mettenu à focu è à sangue, un ghjornu d’interru, una cità dannata di u Texas. Soli i frischji di u guardianu di u campusantu fecinu chì sta banda d’animali scatinati s’acchitessi. Leria Maria s’arrizza, sputa in faccia à Petru Ghjuvanni, và à sustene u so babbu insanguinatu è bè è u porta sin’à a vittura. Ognunu si scuzzula i panni è capicalatu piglia a strada à l’arritrosa. Fermanu soli Tintinuccia chì pienghje nant’à a tomba di zia Catalina, a so mamma, è Petru Ghjuvanni vergugnosu d’avè cagiunatu tamantu azzuffu. Ma in fatti ùn si pò impedisce di pensà chì à mamma questa a baruffa bastiaccia li seria piaciuta assai. Chì, Ivia, n’avia fattu altre tante in a so vita ! 

II

Golfu di Napoli. Annata 1966. Un portu di nuttata. Un quartiere di gattiva nomina sgorga di suldati americani sbarcati da i vascelli di guerra chì urmighjanu quà dopu à parechji mesi passati in altu mare. Tutti sti cumpagni di sborgna in cerca di femine aperte à e so brame bestiale, facenu u passa è vene arrente à e vitrine di i « Bari americani » induve e trascinatrice, vistute in panni di sottu provanu ad allusingalli. Joe Trevis, texanu di vinti quatr’anni, longu chì pare un palu à fasgioli, barbutu è bè, sticchitu in a so tinuta d’uffiziale sottumarinu, affiancatu da dui umatali di u so echipaghju, s’avvicina di i lumi cernigliati di u « Corsica Love », un burdellu tinutu da un maccarellu taravesu. Si ferma nant’à l’usciu è fighjula incù schifezza a marcanzia stesa. Grentu pare un bugnu pupulatu da tutte l’ape di a creazione : bresiliane, asiatiche, africane, russie, indiane, è ancu una corsa chì daretu à a cascia a si ghjoca da patrone, un fasciu biancu ingiru à u capu. Da sopra à ella, inchjudata à u muru, a bandera corsa. L’omi attavulati, anu l’ochji sburlati da l’attichji di e puffe in tenipetti è stringhi cusi stretti chì li si vede a natura è ancu di più. Mezi briaghi è caldetti l’invitanu à pusà à cavalcione nant’à i so ghjinochji. Brionanu cum’è cionchi, mastuchendu u chewing-gum. Sti figlioli spirituali di Buffalo Bill cumandanu monda buttiglie di Champagne. I biglietti falanu à buzeffa grentu à a cascia di a barmaid chì, in un muvimentu perpetuu ritmatu da una rumba indiavulata, apre è chjode a cascia trinichendu attempu e so paffe. Joe è i so duie cumpagni s’avvianu ver di u bancu induve Ivia si sculatteghja. Un’uchjata lampata à dritta è a manca li face scopre tutta a spurcheria umana : una negra bella pulpacciuta si strufina i petti nant’à u visu d’un amirale straviziosu chì li face entre u collu d’una buttiglietta di biera in quellu locu…a manu ardita d’un muzzarellu svergugnatu entre è sorte da a potta d’una biundetta russia stracquata, ghjambe in sù, nant’à un tavulinu…. inghjinuchjata frà mezu à l’anche d’un capurale braghe calate, una braganata ingorda trasuchja un minchju sprupurziunatu…D’altri collanu in e stanze allucate à u primu pianu per gode d’altri piacè retribuiti. Ma nunda nè nimu ùn riescerà à svià Joe di a so strada. Si face u segnu di croce per scunghjurà stu sucicume. Joe Trevis ghjè un discipulu accanitu di a ghjesgia di « I servi di Diu » una setta nata da pocu in America. Si mena u spinu, à colpu di frusta intricciata sin’à cacciassi u sangue quand’ellu t’hà un gattivu pinseru ! Ghjè per divvi ! I trè omi francanu e tavule infilarate è si piantanu di punta à Ivia. Nanzu ch’ella possi piglià a cumanda, Joe caccia da u ringuarsciu di a so tunica una bibbia, mentre chì l’altri dui pesanu duie croce tamante. È quì cumencia una litania scema, mischju di messa satanica è di delirium tremens…Ivia sbalurdita di sente stu sprupositu ghjesgiale in stu locu di lussuria si mette à trimulà di rabbia è piglia subitu i paesi. I puttaneri è e donne sbrancate si pesanu è lampanu mughji, frischji, è ancu tappi di buttiglie nant’à i predicatori trasaltati. Ci hè un parapiglia è tene di quelli putenti ! Avale i trè servi di Diu si giranu ver di u saloon, fendu svulà attempu a bibbia è e croce, ciottanu a manu daretu à a cintula, è di colpu si mettenu à sparà palle di P38 è di mitraglietta nant’à i clienti è e puffe. Cascanu secchi, l’unu apressu à l’altru, u corpu pertusatu à piombu. Joe calpighjendu i morti s’incaricheghja di scompie i feriti d’una balla in capu. Da u salottu privatu, riservatu à i ghjucatori di poker esce, pianamentu è bè, Marcu Lovisi, u macarellu. T’hà in manu duie Kalashnikhov carche à mitraglia. Ne lampa una à Ivia è tandu una reffica di focu annacqua u « Corsica love ». U sangue scrizza d’ignalocu. I corpi s’incrocianu in un ultimu abbracciu. Un fracassu orrendu di fucilate è di lamenti strappa a notte napulitana. I trè alluminati ghjacenu avale faccia in terra, i bracci in croce. Ivia è Marcu s’avvicinanu, i vultuleghjanu à calci è li stupanu in faccia. Un silenziu pisivu si face. Sempre à l’allintatu voltanu in u salottu privatu induv’elli piglianu parechje prisacche imburrate di biglietti di banca. Ivia, apre per l’ultima volta a so cascia per infrugnà i fasci di dollari in u so saccu. Pò tramindui escenu pian’pianinu, senza mancu girà u capu, caminendu frà mezu à i passenti accatastati davanti à u so stabilimentu. E sirene di pulizza si facenu sente ‘n’a luntanenza.

samedi 21 novembre 2015

De Profundis Corsica (2/2)

Una nuvella di Jean-Yves Acquaviva

IV

Sò quasi dece anni ch’e ci stocu nù ‘ssu paisacciu. À campacci tutta l’annata, simu dui. Eiu è « Scartaficu » u mio cucinu carnale. L’aghju cugnumatu cusì à rombu di sentelu vantà e so prove di marinaru. À sente à ellu hà giratu u mediterranniu e dicine di volte. Ne cunnosce ogni portu, Napuli, Malagà, Mostaganem, Tripoli, Siracusa…tutti. À ognunu ci hà una storia à cuntà. Una bugia sì, chì bugiardu hè. D’appressu à mè, e so navicate sò piuttostu quelle ch’ellu si face nù a bagnarola una o duie volte à l’annu, quand’ellu ùn pò più pate a so puzza. Iè, cù l’acqua ci s’impiccia pocu, cacciatuci quella ch’ellu mette nù u pastizzu. È po, vistu l’omu, vista a ragione. Hè cortu cortu, à pocu pressu un metru è nulla. Hè largu largu, s’avaria ancu à parlà più di diametru cà di largura. Quand’ellu ùn beie, magna, introppa, si techja cum’un porcu famitu. Un corpu cù dui ochji, eccu ciò ch’ellu mi pare. U so capu hè tondu è li spuntanu nant’à i lati duie arechje à carbusgiu. À vardallu in faccia, s’assumiglia à un tappu di radiatore di vittura. Hà sempre una spezia di surrisu connu appiccicatu à u fornu chì li ghjova di bocca. Stemu nù a listessa casa, ellu sottu è eiu sopra. Ùn ci parlemu più dapoi cinque anni, una lita à prupositu di a pruprietà di u peru chì u so babbu avia postu in l’ortu sottu à a casa. Simu dui dunque, bastanu dui per fà una guerra. 

Ghjunti à ‘ssu puntu, vi facciu una piccula sunta. Aghju ottanta anni passati è sò statu duie volte cundannatu per avè tombu. Ogni volta, tuttu ognunu hè cascatu d’accordu per dì, « hè ellu ! », « quale hà da esse ? ». È devu palisà chì dupitu ùn ci n’era. Allora, quand’elli anu scupartu à « Scartaficu » chì ghjacia in una pozza di sangue cù un marazzu à meza fronte, cuntate chì, dubitu, ùn ci n’hè statu mancu tandu. I primi à dì « hè ellu », « quale hà da esse ? » sò stati i mio carissimi paisani. Hè cosa, a pritina chì l’hà trovu. Hè surtita di corre mughjendu cum’è una scema per avisà à tutti. Si sò accumpulati ingiru à u mio cucinu, l’anu fighjatu bè per pudè cuntalla dopu à i so amichi è anu chjamatu i giandarmi. Quelli, sò ghjunti in forza da u capicantone, per pigliammi. “Manittatu mani è pedi” disse u puetu. 

“Aiò, dite a verità, site voi…
- Sò eiu chè ?
- Site voi chì avete tombu ‘ss’omu…
- Innò ! 
- A ghjente di u vostru paese ci hà dettu chè v’erate à e rotte cù a vittima.
- Quessa hè vera.
- Perchè ?
- Vulia taglià u peru.
- Chì peru ?
- Quellu di l’ortu sottu à a casa.
- Era soiu ?
- U peru sì…Ma e pere eranu meie.
- È cumu pò esse quessa ?
- L’alburu l’avia postu u so babbu. Ma l’avia postu per a mio mamma, a so surella, dunque e pere eranu a mio lascita.
- ...

Sò state l’ultime parolle scambiate cù i giandarmi. In quattru è trè sette, m’anu ficcatu torna sottu à aspittà u prucessu.


V

È aghju aspittatu, quattru mesi. Mi sò parsi più longhi cà i quaranta anni ch’avia digià fattu. Tandu, vinianu dopu à dece campati sottu à a tirrania di a mio moglia. Ma quessi i quattru mesi mittianu un puntu finale à dece anni di libertà cumpletta. M’anu cummissu un avucatellu, giovanu, novu flamante. Hè sicuramente u solu à crede à a mio nucenza è conta di mette tutta a so passione à difendemi. 

U sette di maghju di l’annu dopu à i fatti hà principiatu u prucessu. U ghjudice hè cambiatu, l’astru hè mortu è avà scumbatte sicuramente cù l’anime di tutti quelli ch’ellu hà fattu cundannà. Contu bè anch’eiu di falli una visita dopu chì falcina m’avarà abbracciacatu. Aghju dirittu à una bella ghjuria, quattru omi è trè donne. Ci n’hè unu chì pinciuleghja è una chì manighjeghja u so teleffonu in permananza. L’altri parenu di stà à sente. In u publicu ci sò quasi tutti i mio paisani. Chjù, chjù, chjù è chjù, chjù, chjù… À u primu rangu ci hè cosa, a vechja cunnaccia è à cantu ci hè u so prete chì li carezza a coscia. À l’aria d’esse incantata, ma in u so capu deve ghjastimmà appressu à quellu Badinter. 

I dui astri attori i più tremendi sò, u mio avucatucciu è u procuratore. Quessu mì, hà a carne in bocca. Pocu mistieru ch’ellu s’hà sceltu, soca a so zitellina hè stata dura. Ci hà fattu un discorsu di quelli accaniti chì basta. Sintite un pocu.

« A vi dicu, ab imo pectore, ‘ss’omu hè unu assassinu ! Falsu, tradimintosu, vigliaccu. Hà tombu trè volte, una donna debbule, un omu chì durmia è avà un vichjarellu ch’ùn avia mai fattu male à nimu. Ùn l’hà micca fatta ab irato, ma bellu cuscente di i so atti. Per ragione ch’ellu ùn sà cà ellu. Ci vole à cundannallu, ch’ellu compii a so vitaccia in una stanza bughjicosa è fosca cum’è a so anima. Hè ellu chì hà tombu ! Quale hà da esse ? È pattattì, pattattà è blà, blà, blà. »

L’hà durata cusì un paghju d’ore. Eiu, ùn ci aghju capitu una acca. Solu chì mi vulia piattà u sole à sin’à a morte.

Ora, si mette in ballu « Maestru surtitu di l’ovu ». Oh, ci vole à vedelu sbraccighjulà. Ci vole à sentelu manighjà u verbu tale un tribunu di l’antica Roma. Sintite à ellu dinù.

« O ghjente ! Ùn state à sente u procuratore, voce d’una ghjustizia sempre di più ingorda di riprissione. Ceca è sorda à e chjame di a nucenza. U mio cliente hè nucente ! I so atti passati ùn anu nisuna piazza nentru quì. Quì ci campa u prisente. Ùn pigliate micca per culpabilità ciò chì pare culpabilità. Ùn cridite micca ciò chì pare assumigliassi à a verità. Ùn state à sente u ghjudiziu ex nihilo di l’accusazione. A vi dichjargu, fate, per mè, per ellu, per voi, per l’umanità, un passu in davanti. Rindite, in extenso, u so onore à ‘ss’omu calpighjatu da u sistemu. Iè, fate, in extremis, opara di ghjustizia, di vera ghjustizia ! Statelu à sente quand’ellu vi mughja, liberate me ex inferis ! » Picci, imbroglii è et caetera. 

Torna una acca. Ma, ùn mi cridarete forse micca, l’hà svultulati. Trè ghjorni di prucessu è una mezu oretta di deliberazione dopu, era fora. 

Avà mi ne falgu per e scale di u palazzu di ghjustizia cù u mio avucatone à fiancu. Hè imbuffatu di fiertà, chì successu, i primi passi d’una carriera chì s’annuncia trimenda. Ghjunti nant’à a strada, ci tucchemu una manu, u ringrazieghju torna è u sentu dimmi. 

« Quant’unque, sò riesciutu, cù una maestria spripusitata à fà triunfà a vostra nucenza, ma qualchì sia l’hà tombu ’ss’omu. Quale sarà ? Ete una idea ? »

U vardu è mi dicu chì a so carriera ùn sarà forse micca cusì longa è bella cà privistu è mi ne vogu pianu pianu appughjatu à a mio canna. À voce bassa mi ripetu « Quale sarà, quale sarà ? ». « È quale hà da esse… ? ».



jeudi 19 novembre 2015

De Profundis Corsica (1/2)

Una nuvella di Jean-Yves Acquaviva

I

I vardu. Tirgu appinuccia a tindina di u mio purtellu è i vardu. Furmiculeghjanu, ùn sò tantu numarosi ma furmiculeghjanu. I vecu à nant’à u stradone, à chì passa, à chì vene. U paese pare rinvivitu, ‘ssu paisacciu disertu, mortu. Sta mane ci sò tutti à fiurisce e tombe di i soi. Certi, ùn collanu mai, ma per fà vede e so facciacce u 2 di nuvembre, scalanu. Cum’è s’avessi da crede eiu ch’elli s’arricordanu di i so morti. S’arricordanu ch’ellu ci vole à arricurdassine. U ghjornu di i morti hè u ghjornu u più vivu di l’annata, for’di l’elezzione sicuramente. 

I vardu, furmiculeghjanu, carchi insumati di crisanteme di tutti i culori. E magnaranu e vaccine e crisanteme ? 

Mì à quessa, cosa, cumu si chjama sta vechja conna ? Quella di u « denier du culte ». Ci vene duie volte à l’annu, per i morti è d’aostu per pruvà à ruspà dui soldi ind’è a povara ghjente. In casa ùn ci avventa più, cumu sarà ? Forse chì a nostra ultima discursata, dui o trè anni fà ùn l’era piaciuta. Avia dettu cù a so vuciaccia stridulente :

« S’è tù faci un sceccu, ùn mette micca ordine. 
- Ah iè ? Tandu ùn facciu micca sceccu.
- Poi dà u liquidu dinù…
- Ma per quale sò sti soldi ? Per a ghjesgia o per quellu prete chì ti strufina à bughjicone ?
- Mì, mì, mì ciò ch'è tù dici, mal’allivatu !
- Chì tù sì allivata bè. Diciarè à u to prete chì s’ellu vole u liquidu ci vularà ch’ellu venghi à pumpallu direttamente à a surgente…

È si n’era andata, t’aghju da dà eiu u « denier du culte ».

I morti eiu, i fistighjeghju ogni ghjornu. Mi piacenu i morti. Ancu per esse stati i pessimi inculati di u mondu, avà sò morti. Ùn mi rompenu più i stifali. I vivi, ùn li possu pate. Parlanu troppu, ancu per ùn avè nulla à dì. È i mio paisani sò di i più forti per quessa. È chjù, chjù, chjù è chjù, chjù, chjù…I sentu da quì, traparlà di mè. 

« Quessu, ùn hà u rispettu di nulla, ùn vene mancu più à l’intarri allora pinsate appena u ghjornu di i morti… ».

È chì ci aghju da futte à l’intarri di ghjente ch’ùn vinaranu micca à u meiu ? Perchè quessa hè sicura sicura. Lasciatemi stà à mè. Ùn m’imbuffate micca chì sò sortu di suminatu, ci hà da vulè allargallu u Campusantu. È d’appressu à mè, saranu belli scarsi i candidati per fiurisce e vostre tombe. Aiò, lasciatemi stà, furmiculate eppo andate. È vultate quandu vi chjamu eiu…


II

L’avarete capita, sò un tippu pocu affaccatoghju. Ùn sò micca sempre statu cusì. Prima era piuttostu di quelli mansi mansi, un omu lisciu senza persunalità vera. Campava sicondu u vulè di l’altri, pinsava sicondu u so parè. Quandu dicu l’altri, parlu soprattuttu di a mio moglia. Una donna cum’ellu ùn si ne vede più, un carrattaru d’acciaghju, una voce da intrunà ancu i sordi, vi dicu, una maestra donna. Era bella, micca quant’ella pinsava, ma era bella. Iè era, chì avà ghjace ancu ella in Campusantu. Bon’viaghju è ventu in poppa ! Cridite puru ch’ùn sò micca i mei i fiori à pisalli in corpu. Aghju suppurtatu dece anni i so estri, e so ordine. “Fà cusì, innò micca cusì !”, “Sì veramente manimozzu, dà quì à mè !” Quantu volte aghju pinsatu à pisà a voce, à vultammi ? Ma ùn ci era nulla à fà, mi supranava sempre. Una fera bella addirizzata, eccu ciò ch’e era eiu. Era cusì cun ella è era distessu cù tutti. Sò statu dece anni una spezia di scicca mezu mastucata è po una mane… M’era arrizzatu à l’alba chì avia una mansa d’affari à scioglie. M’arrizzava sempre à bon’ora per avè una stonda di pace, per avè l’impressione d’esse patrone di a mio vita, ùn sia cà una ora o duie. Mi biia un caffè fumendumi qualchì sigaretta. Ghjunse ella, ùn si discitava mai nanzu à dece ore ma, quella mane inquant’à mè, ùn la suppurtava mancu più u sonnu. 

« È si fuma ! Ai tutti i vizii, mi dumandu perchè ùn ti dai à beie dinù. Spegni ‘ss’affare è apre u purtellu ch’e possi rispirà ! ».

Nè bonghjornu nè merda. Mi sò pisatu, messu in faccia à ella, aghju tiratu nant’à a sigaretta è li aghju suffiatu u fume in bocca. Nanzu ch’ella possi dì nulla, l’aghju sciaccatu una capata, u so nasu hè scuppiatu. Mi vardava, più cà a pena si lighjia a suspresa in i so ochji. Un sciambulone, dui è si n’era falata in pianu. Tandu, l’aghju tichjata di calci in capu è in corpu. Ùn rispirava più dapoi una mez’oretta quandu mi so messu torna à pusà per accende una sigaretta è compie u mio caffè. Era fretu, ùn possu pate u caffè fretu. 

Duie simane dopu, quand’elli anu trovu ciò chì firmava di u so baschicciu, i pulizzeri anu dettu « hè ellu ». Quale avia da esse ?

U ghjudice hà dettu ch’era un mostru, un assassinu di i peghju ch’ellu avia scontru. M’anu sciaccatu trenta anni. Sò longhi trenta anni, ma valia u colpu.


III

In fatti, ùn sò micca trenta ma quaranta anni ch’aghju passatu sottu à i marchjoni. Ùn vi parenu nulla, quaranta annate, una vita. Eiu, avia calculatu chì, stendumi chietu, mi ne faria una quindicina. Quessi, per u sullevu ch’ellu era statu di sbrimbà u capu di a mio cara cumpagna, i mi facia cachendu. À principiu m’avianu messu solu. Stava cum’è un papachjò, tranquillu tranquillu. Hà duratu sei mesi. Eppo m’anu messu ‘ssa spezia di tippu, un umatale, una muntagna di musculi. I dui primi ghjorni simu stati muti tramindui. A terza sera, dopu ch’elli ci appiinu datu ‘ssa cosa infetta ch’e mi vargognu à chjamà suppa, s’hè spugliatu in cristu. Eiu, era à pusà nant’à a mio pagliaccia, ellu arrittu di punta à mè. Mi mittia sottu à u nasu tutta a dimensione di u so amore. È, era innamuratu assai. S’era cridutu obligatu à spiegammi ciò ch’ellu almanaccava per scaldà e nostre nuttate cum’è s’è a natura ùn l’avia datu abbastanza argumenti. E duie simane dopu, pensu d’avè pagatu in veru u mio depitu à a sucetà, è po una mane…

Avia capitu chì cù quessu, capate è sciambuloni ùn bastarianu micca. Mi sò furnimintatu in cunsiquenza. A notte chì hà suvitatu, s’era addurmintatu dopu à avemmi fattu torna sente a sulidità di i so sintimenti. Tandu, l’aghju scannatu, aghju tagliatu u so capatoghju è l’aghju lampatu in cabinettu. 

U lindumane, quandu l’anu trovu a cannella aparta è amuzzatu in ‘ssa manera, anu dettu « hè ellu ». Quale avia da esse ?

U ghjudice, sempre u listessu, m’hà sciaccatu vinti anni in più cù a guaranzia di fà a mio prima cundanna sana sana nanzu di spirà a minima rimessa. A m’aghju chjappa in pacenza. Ùn anu mai più messu à nimu per tenemi cumpagnia.

À l’età di settant’unu annu, sò surtitu è mi ne sò rientratu in paese duve ci avia un pizzucciu di casa.

mardi 17 novembre 2015

Nathanaël

Una nuvella di Kévin Petroni

À tutti quelli chì sò cascati

Ci vole ch’ellu creschi ed’eiu miserisce.

San Ghjuvanni. 


N’avia vistu arme in a to vita. In i filmi di Tarantino è di Scorsese, nant’à l’affissi di u metrò, nant’à i ritratti di guerra ; mischiate à u sangue di i baschicci, vicinu à e bracce ammuzzate, ingiru à e salme brusgiate ; in fronte à i zitelli, in pettu à e donne, vicinu à l’omi scapati ; in u salone di babbitu, a cucina di mammata, in manu à i flicchi ; ind’è i to amichi, in i caffè duve tù battia, in u to liceu – arme varie : fiamme, cultelle, sciabule, pistole, mitragliette, bazooka ; splusivi, bombe, missili – arme varie da tazzà a carne, taglià e vene, dissanguinà l’animali, difende a so pelle, ammazzà un « nigracciu », schiattà a faccia à un chjappozzu ch’ùn vole pagà, stirpà sti « scimiacci », sbundà st’arabi, scaccià tutti sti « feuj» ; per tumbà a so tippa, u so cacatu, a so mamma, a puttana di u vicinu, u figliolu di l’altra, a merda chì l’hà parturitu ; n’avia vistu arme in a to vita. 

Ùn n’avia mai vistu da cusì vicinu. À un metru di tè, quandu t’era vultatu è ch’è tù avia fighjatu stu cannone, ti dicia ch’è t’ùn n’avia mai vistu da cusì vicinu, fissu nant’à tè, giratu versu tè, stinzatu versu tè, pinsava à u pesu di l’arma, ùn sapia perchè, ma pinsava à u pesu ch’ellu duvia fà stu AK 47 è stu ditu agrancatu nant’à l’arcucciu è sta palla chì t’era prumessa, pinsava à i porchi chì babbitu fucilava per u piacè, sti porchi ch’ellu ùn vulia ch’è tù vechi per ùn santavugliatti micca, stu porcu ch’è tù era in a mira oramai, spugliatu è debbule, bruttu da cancillà ogni buffezza di u mondu ; è pinsava d’un trattu à stu ghjornu di scola quandu Rimbaud t’avia fattu cacà cù i so gladioli, u so fiume, sti capatoghji di feminuccia, è u so tippu addurmintatu è a fiura di stilu di l’ultimu versu chì ci vulia à sciogle per u cummentu di francese – chì fiura era digià ? – ti ne futtia di a Francia è di l’Allimania, ti ne futtia di a guerra di u 70, a guerra era per i conni, eranu d’altri tempi, noi, chjavavamu, fumavamu, andavamu à i cuncerti di métal, cum’è sta sera, per gode di a pace, nanzu chì u cannone affacchi, avà, in sta sala, avà ch’è tù pinsava à tè, Nathanaël, ch’è tù pinsava à ciò chì firmaria di tè quandu u magnacone avaria finitu di pasce à paura chì curria in e vostre anche per fraià u vostru sangue, ch’è tù ti dumandava ciò chì firmaria di tè quandu e carne intricciate di e vostre salme ùn saranu più ch’un solu macellu ; è a sapia ch’ùn firmaria nulla, mancu a to voce, i to ochji, u to visu – sapia ch’è tù era digià minuritu, ch’è tù t’addibulia, ch`t’ùn era più ch’un sguardu- dui ochji impernati nant’à un cannone, un’ossessione : un mortu.

In qualchì locu, una donna dice ch’è tù campi ; in qualchì locu, una donna bugiardeghja. È ùn a sai micca, ùn a sai più, ma pratende d’esse a to mamma è d’avetti datu a vita. In qualchì locu, un omu ti cerca, piuttostu, cerca u so figliolu, chere di sapè in chì ospidale ti suvagnanu. Nimu li dà capu. Quì, ùn contanu chè i morti. In qualchì locu, ci hè qualchissia , pocu impreme, chì crede sempre di truvatti quandu ùn sì più ch’un misteru cù dui tafoni rossi nant’à u fiancu drittu. In Parigi, trè omi anu tiratu nant’à i spettatori d’un cuncertu di musica.





dimanche 8 novembre 2015

Sottumissione

Una nuvella di Jo Antonetti


Vulete ch’eo vi parli di sottumissione ? Tutta a mo vita hè una storia di sottumissione. Sò natu in un paese sottumessu, i mo ricordi di zitellina anu per cunfina i muri è i barbelés di i campi. Quandu era chjucu, ùn ci facia casu, per mè era normale, ùn cunniscia altri affari. 

Iè, mi si paria normale d’esse chjosi cum’è topi in gabbia. Andavamu à spessu nant’à ‘ssu muru à stuzzicà i suldati in fazzione chì ci curavanu da sottu, elli altieri è sicuri di a so putenza, ci facianu una incisa cum’è per dì pristu, è noi fughjiamu cum’è tocchi da u tonu.

Un ghjornu, hè ghjuntu unu chì avia l’alivi appena più in dà chè u campu. L’omu pienghjia, pienghjia di core cum’è un criaturu. Tutta a ghjente u ingirava, cherendu spiecazioni. Spiecò chì i suldati avianu tagliatu tutti i s’alivi, ancu i più vechji, per apre una strada per pudè passà cun i tanchi.

Hè statu ‘ssu ghjornu ch’ellu hà pigliatu a suprana annant’à i nostri povari cerbelli di zitelli disgraziati.

S’era innalzatu nant’à un tavulinu. Hà parlatu di ghjustizia santa, di djihad, d’Allah, di ‘ssi canacci d’ebrei è d’intifadà. Hà sappiutu truvà e parulle per infiericci, è simu partuti cun e nostre bracciucce à fravà à pentunate i suldati. Duviamu esse a prima fasa di l’attaccu, dopu à noi i djihadisti compierebbenu i nemichi, allora simu partuti senza paura. A principiu i suldati anu tiratu in l’aria per facci fughje, ma eramu carchi di stizza è d’odiu, è cuntinuavamu à tirà petre, è i insultavamu. Allora anu cambiatu versu. Rivecu sempre u capu di u mo fratellone apresi in dui, tazzatu di palle, sentu sempre u so sangue caldu zirlammi in faccia. Sentu sempre l’ughjuli scemi di a mo mamma, è l’imam chì dicia chì Allah l’aspettava quassù, perchè era mortu battendusi per ellu.

Tutti accunsentiamu, solu u mo babbu, zittu è mutu trinnicava u capu.

Pochi tempi dopu, allora ch’eo sparghjia u mo fele nant’à l’ebrei, u mo babbu mi disse :

Ùn sò tutti cusì, ci hè a ghjente di pace ind’è elli dinù, è l’imam chì vi monta a sega, cumu hè ch’ellu ùn và ellu à battesi ?

Li tagliai a parolla, sputenduli in faccia è trattendulu di cane. In d’altri tempi, mi serebbe pigliatu una bella tribbia, ma oghje era prutettu da l’imam, è u mo babbu firmò mutu, capicalatu. È s’ellu avia avutu a ragiò babbu ?

Sò quì, in un caffè di Tel Aviv, à mezu à i nostri nemichi, certi sò curtesi, m’anu fattu ancu un surrisu, aghju vistu dui zitelli chì ghjucavanu davanti, cum’è mè è u mo fratellu, tandu. Ma ùn possu rincullà, l’imam m’hà prumessu sette vergine in l’ortu d’Allah, allora facciu saltà ‘ssa cinta, tumbendumi è tumbendu ingiru à mè decine di nucenti.

A sò, voi, in u caldu di u vostru salone, mi trattarete di terruristu. Ma era un nucente anch’eo, un nucente natu ind’un accintu di muri, un nucente sottumessu perchè chì ùn aghju avutu scenza d’amparà cum’è voi. Oghje a sò, l’ignuranza hè a prima di e sottumissioni.



lundi 2 novembre 2015

U sembiu di a bestia

Una nuvella di Marcu Biancarelli


A mimoria pò faltà, ma mi pari bè ch’in a cuddata di i bastiona, dund’iddi c’erani nanzi i giardini, cuddiamu l’amànduli chì falaiani in istrada. Quandu a me nipoti m’hà purtatu stamani in vittura, è chì no semu passati pà l’àndita sutt’à i bastiona, infatti aghju rimarcatu com’ì sì ghje’ a rimarcaia pà a prima volta ch’ùn era più un’ àndita, ma ch’era duvintatu un carrughju, è chì i casamenti alti si drizzaiani dund’iddi erani piantati l’amànduli à quiddi tempa. Aghju circu à muscà u prufumu di nanzi, cù tutti i fiora chì c’erani, ma brusgiaiani l’arbaccia à u pedi d’un albergu, è ùn aghju muscatu tant’affari. À un mumentu datu, l’aghju dittu di calà un pocu a musica, à a me nipoti, parchì mi vinia a pena in capu, hà rispostu ch’era a cuddata ch’era gattiva, o u fumu à l’Agenor, è semu ghjunti infini in i quartieri alti dund’e’ t’aghju l’appartamentu. S’hè ingarrata com’ idda hà pussutu vicinu à a ghjesia, m’hà aiutatu à sorta da a vittura, è po’ hà aghjustatu Tonton, m’aspetti ? Ùn falà micca solu sin’à a casa, ci vo’ chì tù t’arrembi. Hà cacciatu u saccu di marcanzia di u Leclerc da u coffru ed hè vinuta à a me altezza è m’hà chjappu pà u bracciu, par aiutammi à falà a stretta sin’à u purtonu.

Annant’à u subrazuddu vechju, ci hè una scrittura ch’un anticu muradori hà scalpillinatu, Post Nubila Phoebus, ma ùn ci hè nisciuna data pà pricisà quandi u bastimentu hè statu fattu. Hè unu scrittu cunnisciutu, cèlebru ancu, l’istati i turisti u piddani in fottò, è aghjustaria calcosa à u valori di l’appartamentu. Cussì m’hà dittu a me nipoti, una volta, po’ l’hà ripittuta un’ antra volta, com’è sì ghje’ ùn avia micca intesu, o micca capitu. Ma pocu premi, pensu chì l’ora ùn hà da micca da tardà ch’avissi da sbarazzà i loca. È cussì sia. A me nipoti hè infirmiera. Hè una bella donna, un pocu grassa, nò, grassa da veru voddu dì, ma quissa mancu pari di dispiacia à nimu. A devi sapè. Si vesti cù i panni strinti, senza vargugnassi di muscià u so putinziali. Infatti miritaria meddu chè ‘ssa vita quì, è meddu chè d’accupassi d’un vechju cuccu com’è mè. Arrigulata a riditera, è vindutu l’appartamentu, spergu ch’idda ritruvarà calchì spiranza in ‘ssa vita. Ùn ti ni fà micca ch’e’ ti coddu a robba, è emu cuddatu i dui piana sin’à a me porta. S’hè affaccindata deci minuti pà accuncià tuttu in u frigidaire, in i diffarenti parastasgi, hà spustatu dui affaruchji quì è culà, accoltu u saccu di muddizzu, ed hè ripartita senza mancà di basgiammi. Iscindu da l’appartamentu, hà solu parlatu ad altu, dindu ch’era sicura, cù ‘ssi mura ùn si chjappaia micca réseau, è n’aghju suppostu ch’idda era ghjà in traccia di fighjulà ‘ssu sempiternu teleffonu chì pari liatu à a so mani.

Socu fermu solu, postu à pusà in u me futtogliu. A televisioni era accesa ma ciò chì ci passaia, un’ emissioni di cucina chinesa credu, m’intarissaia pocu è micca. In carrughju, sintiu i trosti di i vitturi, è i liti di i me vicini. Mi dumandu ciò chì ‘ssi sbarcaticci t’ani sempri à sparta cussì. A mi dumandu ma ùn li dumandu micca ad iddi, ch’ùn ci dumandemu nudda in generali. Par dì a verità, ùn cunnoscu guasgi più à nimu in u me carrughju. Indiffarenti semu, è sarà una règula accittèvuli postu chì tutti a suvetani. Mi socu trovu solu, aghju dittu, è mi socu dittu chì a me nipoti era una brava zitedda, in fin’ di contu. L’appartamentu era ghjacciatu, u scioffasgiu spintu, ma ùn facia nudda. Allora aghju fattu ciò ch’e’ facciu di sòlitu quandu mi ritrovu cussì. Aghju lacatu viaghjà u me spìritu, è vi possu dì chì u spìritu u possu lacà parta à luntanu. Hè vera chì a mimoria pò faltà, ma di calchì carabbùddulu di sti fatti vechji mi n’invengu sempri. M’invengu di ‘ssi mumenta chì sò morti, com’è par curammi di st’indiffarenza chì m’inturniighja, st’indiffarenza ch’hè a noscia à tutti, oramai. È mi dumandu sì no’ a fariamu sempri, oghji, di dacci a mani mentri chì u mondu cadi inghjiru à no’. Mi dumandu sì no’ surtariamu da a noscia tana. Ma ùn la so’, ‘ssi fatti sò successi da veru, quissa a socu, è forsa ch’ùn ci hè nienti à capiscia d’altru, nienti à aghjustà è micca risposta à i me quistiunamenti tonti. Ùn aghju chè ‘ssa mimoria par tènami cumpagnia, è ‘ssi fandonia d’una volta par istà à senta i me svaculeri. Meddu ùn eramu micca, hè quissa a risposta, è u cuntrariu saria una bucia, ma i fatti quantu volti dicidini pà l’òmini. I fatti facini l’òmini. 

È avali, ’ssu fattu ch’e’ mi ramentu, hè quandu l’Alimani erani in ritirata. Da partuttu ind’erani passati aviani suminatu i danni, tumbu à chì li risistia. I partighjani chì l’aviani vulsuti parà à a Bucca di Laronu s’erani trovi à scappà com’è cunìgliuli, chì i so tiri di sten o di fucil’ di caccia erani senza effettu annant’à l’armatura di i tank. In a fucilata, parichji patriotti erani stati tumbi, è unu, unu ch’ùn avia avutu u tempu di fughja, s’era piattu in un tafonu sutt’à a strada, unu spezia di regard invaditu di lamaghja. I suldati alimani fecini i fieri un certu tempu, vistichendu cù a smorfia di u triunfadori u tarrenu di a so vittoria. Da i scialbali chì duminaiani a strada, caccioni sevi o setti catàvari, è i stracquoni longu à u catramu, com’è ch’iddi avissini infilaratu i so truffei di caccia. U partighjanu piattu intesi calchì raspiu di suffrenza, calchì sugnozzu ch’ùn pudia vena chè da un fertu. Po’ una rivulvarata, è più nudda, s’iddi ùn erani i scaccanati di i suldati. I mutora ricummincioni à ruzà, à mezu à i brioni di l’ufficiali, è a truppa si rimissi in istrada, à chì annant’à i camiò, à chì annant’à i tank direttamenti. Vicinu ad iddu, ghjustu subra, un suldatu briunò calcosa à i cumpagni chì s’alluntanaiani. È in u mentri chì u stolu numicu attaccaia i ghjirati da subra à Laronu, u ritardatariu, micca più inchietu chè quissa, s’avvicinò da u cantu di a strada pà sbraghittassi. Tranquillu, l’Alimanu si missi à piscià in u regard indu ch’era piattu u risistanti, senza vèdalu. Quiddu si ricivia tuttu u pisciu in coddu, è mancu a vulia creda. Circhendu di firmà u so rispiru, d’ùn lacà micca sbuttà una tussi chì l’avaria pussutu tradiscia, si dicia trà iddu stessu chì fin’ tantu chì u bosciu ùn lu vidia era acqua biniditta. È da veru u suldatu ùn lu vidia, pisciaia, senza dubbità chì la facia annant’à un fughjittivu appappatu quì da suttu. Era una situazioni insuppurtèvuli pà u risistanti, umilianti ben sicura, chì dopu à a concia chì l’Alimani viniani di metta à i so cumpagni, iddu era quì impauritu, ingrunchjatu in u so tafonu, prighendu par chì u so vincidori ùn lu rimarchessi, è l’altru chì si sbiutaia annant’ad iddu, oramai solu quì à mezu à i cartucci tirati è i catàvari di i ribeddi scuncassati. Era talmenti praputenti, talmenti sicuru ch’ùn avia più nienti à tema, ch’iddu ùn paria mancu di pudè pinsà ch’un numicu scampatu li pudissi sempri fà pagà u prezzu di a ghjurnata. Pisciaia annant’à u tintu partighjanu è a si frisciaia com’è ch’iddu fussi statu à l’arrestu mentri una pruminata di quiddi campestri. Da sutt’à a funtan’ di pisciu, u disgraziatu si vidia in a pusizioni di u ricciu quand’iddu si faci piscià à dossu da a vulpi. À u sintimu di vigliaccumu ch’iddu risintia, vinia à buliassi quiddu di a vargugna. Po’ l’Alimanu si scuzzulò a piscina, feci ricuddà a so braghetta è s’alluntanò nant’à a strada à passi chieti. U partighjanu l’intesi chì infurcaia una mascina è chì pruvaia di fà dimarrà un mutori. Capisti di colpu chì u pisciadori era un suldatu cù una motò, è ch’iddu s’era pirmissu di firmà solu daretu à a truppa sapendu chì la richjapparia senza prublemu. Erani soli tutt’è dui, iddu è ‘ssu maghjali chì l’avia pisciatu à dossu è ch’avia tumbu i so cumpagni, è avali quidd’altru s’appruntaia à riparta, è à spariscia par sempri da a so vita. Da quì à pocu, iddu stessu saria salvu, pudaria ricummincià à rispirà. Piddaria i violi è si ni riintraria in casa soia, circhendu di pinsà chì nudda era mai esistutu, nè l’occupazioni nè nudda, o allora piddaria a machja sin’à a fin’ di a guerra, smintichendu a risistenza è i liti di i so sìmuli. Po’ si rividisti ingrunchjatu à modu zòtticu, cù u pisciu chì li falaia longu à u tuppizzu dui minuti nanzi, risintia torra quidda vargugna, è una còllara strana. Era vigliaccu è s’appruntaia à lacà parta l’assassinu di i so amici, solu filici di salvà u so coghju. Appressu tuttu, ùn c’erani più i tank è u grossu di a truppa alimana, ùn firmaiani quì chè iddu è ‘ssu motociclistu spinsiratu. Si ricuttisti, è si dissi : Nò, mi dà po’ l’occasioni. S’e’ u lacu parta socu l’ùltimu di l’ùltimi.

A motò era ghjà in marchja quandi u risistanti surtisti da a so tana. L’Alimanu, accupatu à dà un pocu di vitezza à a so miccànica chì suffria à attaccà a cuddata, vidisti sbuccà un dumoniu da i buttissi, ùn la crezzi mancu vera. Dui sicondi dopu, era in tarra, cù u veìculu ch’era sbulatu contr’à i cantona più luntanu, è u so agrissori li sciacciaia u capu contr’à u catramu, imbuffèndulu à cazzotti. Pinsò di metta à mani à a so cinta pà chjappà a so pistola, ma u so bracciu ùn arrispundia più, forsa ch’iddu s’era troncu mentri chì u salvàticu l’avia fattu capulà, o allora era paratu da un vinochju di ‘ssu numicu sciutu da u sprufundu. Dicisi di libarassi dendu una scuttussata cù tuttu u so corpu, ma l’altru facia pesu, è a so energia paria doma, scuntraia un’ energia supiriori chì avia dicisu d’ùn lintallu micca. Volsi briunà, ma s’avvidisti chì l’altru l’avia intrutu un pugnu interu in fundu di a cannedda, è ch’iddu attuffaia mentri chì u partighjanu, cù u so pugnu lìbaru, li truncaia a faccia pezzu à pezzu.

C’era u silenziu, i morti stracquati più luntanu, i vistighji d’una battaglia chì vinia di succeda, una motò accidintata è i cartucci sempri caldi annant’à a strada, è c’erani i muntagni, i cantoni è i licci pà soli tistimonii. È l’ùnica cosa chì si sintia, era u chjoccu di i cazzotti ch’un omu mittia in u muru di quidd’altru, cù tutta a so ditarminazioni pà anniintìscialu, pà trasfurmà in pappina ciò ch’era statu un visu umanu. U silenziu, è u chjoccu di i cazzotti, è i raspii attuffati, ma stridenti è addispirati, d’una vìttima ch’ùn pudia mancu libarà a so suffrenza in un veru brionu. U risistanti pichjò un tempu longu, forsa più di cinqui minuti, cinqui minuti sò un’ eternità sutt’à i colpa, pichjò a so rabbia, pichjò a so siti di vindicanza, pichjò tutta a so stizza sin’à essa sicuru chì u capu di l’Alimanu ùn era più nudda, chè un pezzu di carri pista è macinata.

Quand’iddu ebbi finitu a so faccenda, lacò annant’à u catramu un corpu d’omu senza capu, è s’infrugnò in i machjona pà spariscia da a Stodia. Vinia di tumbà un omu, u primu omu di a so vita, è nimu li daria mai una midadda par quissa, è d’altrondi ùn si ni vantaria micca, ùn la cuntaria mai chè in u bughju di l’attrachjata, à cumpagni ìntimi, a diciaria senza fiertà, cù una boci ciunca, miccànica, solu pà riapra una piaca u tempu di risaldalla, a diciaria trà dui bichjera d’acqua vita, è a so moglia risirvaria u caffè à st’òmini sìmplici, senza pratesa, chì sani chì l’eroi ùn esistini micca, è chì a vita hè dura, è chì sani ch’un omu si tumba par via di a paura, è di l’odiu, è di u vigliaccumu, è di u disideriu di rivìncita, è di i sìntimi i più bassi chì impastani u pocu chì no semu.

Ma mi scitu mentri chì a mimoria si svapurighja, è m’avvigu ch’e’ socu sempri solu in u me futtogliu. A donna ch’aghju vistu, li scioddu a mani è a lacu riparta avali versu i so abissi, in un surrisu dulci, è l’òmini sìmplici cù i so bichjera, anch’iddi spariscini malamenti è si sdrughji dinò ‘ssu sonniu. Infini. À chì mi sintaria vulariu solu dì quissa : li vulariu dì ch’ùn ci hè nienti di peghju, è di più animalu, chè l’èssaru avvilitu, l’èssaru chì u distinu hà sceltu di lacà da suttu un tempu troppu longu, una volta di troppu. Li vulariu dì ch’ùn ci hè nienti di più priculosu chè i pòpuli affasciati di disprezzu, è umiliati, è abbassati sin’à perda ugni dignità. A diciariu à chì mi sintaria, è mi dumandu bè parchì. Sò affari cussì vechji à l’ora chì a mimoria s’hè persa. Ma lachemu pur’ corra. Post Nubila Phoebus, ch’hè scrittu in ghjò annant’à u subrazuddu. U soli dopu à u timpurali. Or ch’idda sighi cussì, è chì a noscia indiffarenza ci fussi un trionfu, postu ch’iddu si diciaria chì par sempri, è cussì a ci annunciani, ùn avissimu più da vèdalu, è da risèntalu, quiddu sembiu di a bestia.