jeudi 22 décembre 2016

Impresa famigliali (Natali vastu, for' di cuncursu)

Una nuvella di Paulu Desanti

27/12/2016
Aiacciu

Marjorie,

O surè, à stu ripastu di Natali, ci aghju participatu solu parchì Wanda era sbuccata à cunvertami. A sa’ propiu bè : hè un pezzu ch’è, da tè à mè, veni difficiuli u cuntrastu ; ma a calata di a noscia impresa famigliali, a sogu, ti dava u pinseri quant’è mè. Hè incù a brama di ribambacciacci, parchì pinsava francamenti ch’edda era pussibuli, è parchì ùn pudiami francaccila di una missa à u puntu, ch’e me moglia ed eiu ci semu affaccati. Sapiami quant’eddu era difficiuli par tè di ricevaci, par via di a to ghjamba, ma devi nutà chì a ci semu fatta incù garbu : i bracci carchi à rigali, ed incun unu spiritu di cunciliazioni. Ùn aghju mancu vulsutu fà casu di u schiviziu ch’eddu m’inspira da poi dui anni to maritu Isaac (chì hè statu po quiddu ch’e no aspittavami : a so manera di tichjassi di salmonu, bavacciulendu è bè, abbongamila, era un’impurciddata !), ed ùn parlu di me nipoti, Lisa è Bart. Intantu, ciò ch’e no emu vistu m’ublicheghja à ditti ch’edda sarà po l’ultima volta. A passata in a carciara, a rivegu tutti i ghjorna. So’ parsuasu ch’è mancu tù se’ capaci à sminticattila. Sarà bellu è bonu di mintuvà a briachina – com’è tù a’ pruvatu à falla – da ghjustificà u fattu ; bia, aviami bittu, quista sì, ma ùn basta quista a scusa : u vinu svela sempri altru affari. Veni faciuli dinò di pratenda ch’eddu casca mali issu ghjornu di Natali ; a pompa d’issa festa, com’è di tutti l’altri festi rilighjosi, ùn hè fin ad avà cunvinutu pà ciò ch’e no femu ? 

Fighjula d’altrondi chì, duranti issa sirata, è quista da u principiu, hè andatu tuttu di bisbò. Quand’e pensu par asempiu à quiddi rigali ch’è tù ci’a’ fattu… Un paghju di vanti pà Wanda ! Un prufumu par mè ! Ch’è tù ùn avissi gustu, a possu adimetta ; ch’è tù ùn avissi capu, hè un’antru affari. Soca ùn sa’ ch’è in u nosciu u mistieri, hè praputenti a riflissioni ? Ùn semu po soli casceri, massari o maciddari, saria troppu faciuli. I discursati à cena ùn valiani micca di più. Sta speci di rimissa in causa di tutti i reguli. È quì po, mi sentu culpevuli eiu ; l’affari avia da fammi stà in anchetta. Bart chì cumencia à parlà di dritti sindicali, di a penibilità di i faccendi ! Ma induva erami po ? Ind’è i povari ? È quand’è Lisa hà missu à stalabaghjà annantu à l’acquisti suciali da mantena, ùn mancava più nudda. Ma u fattu di primura teni purtroppu à l’imbicillu di to maritu. Finu ad avà, mai ùn s’era vista l’ombra di una rivolta o di un rimprovaru ind’ed eddu. Losciu era è loscia stava. È v’eccuti chì, avali, Monsieur hà l’affacciu di ricusacci ciò ch’eddu avia purtantu accittatu tutti l’altri anni. Sarani maneri ? Tandu, m’hè cuddata a stizza, hè verità. Ed hè par quista forsa chì aghju fattu cascà a discursata annantu à to figlioli. L’a’ presa mali, a socu bè. Ma ùn hè vera ch’è to ziteddi ùn so’ mai sbuccatu à travaglià, puru s’eddi t’ani l’anni trimindù ? Ed ùn a sa’ parchì ? Parchì sò po troppu grassi, troppu in saluta ! Mi scusarè di dittila : i tomba u laziu, à i me nipoti ! 

Tandu, pongu torra a chistioni ch’e aghju postu quidda sera : un ochji po chì hè ? Quiddu di Lisa, biotu è sculuritu, ùn li ghjuvava quasgi à nudda. Ùn ti capiscu più, o surè. Ghjedda stessa, mai ùn avia da rivultassi quand’è, dopu à a Bûche, l’aghju furzata à falà in carciara. M’ai rimpruvaratu d’avelli cacciatu l’ochji incù a vechja cultedda di babbu… Ùn teni l’argumenti : issa vechja cultedda, ùn hè viaghjata sempri bè ? L’arruttemu ad ogni festa. È quiddu biscattonu di Bart chì si lampava à i briona, vulendumila impidiscia ? Ma chì sirata, chì sirata ! Cosi d’altru mondu ! Comu emu fattu fin ad oghji ? A ripetu : ùn ti possu capiscia. O più esattamenti, in a to attitudina, altru ùn possu veda ch’è cattiva fedi. Quand’è no avemu cacciatu i denti à to maritu, dui anni fà, l’uperazioni ùn era stata nè cusì longa, nè cusì penibuli, puru s’è Isaac hè sempri statu un pocu schifignosu. I nizzuleri di to figliola, quant’è i toi, erani davveru scandalosi. Comu ti sé’ addivatu issa zitedda ? 

Ti dumandu incù pricura di pinsà à papà, d’arricurdatti i privazioni ch’eddu s’hè impostu, i bistrasceri ch’eddu hà passatu. Ùn t’arricordi d’issi deci anni in Fresnes ? Tuttu st’affari incù u scopu unicu di lacacci un’impresa chì viaghja, praputenti in termini ecunomichi, incù i so valori, u so sapè fà, i so tradizioni. Mi tuccarà à ricurdatti i sacrifizii di Wanda, i so dui mani ch’e no emu affittati di Pasqua ? O di mè stessu, incù u me nasu chì ci hè passatu pà i Santi ? Oppuru di tè, incù a to ghjamba ammuzzata pà Ciriola ? Hè tuttu quistu chì oghji veni missu in priculu. Dici tù ch’e no pudemu cuntà annantu à i pulunesi è i zingari ma, -sarà bisognu di ramintattila ?- più và menu sò pronti à struppiassi ; ci tocca spessu à custringhjali è furzalli da ch’edda pudissini mindicà è fà a limosina in cundizioni accittevuli. Innò, a ripetu : s’e ùn semu no à dà l’asempiu, semu lecchi è stralecchi. 

Eccu i fatti com’è l’aghju campati è com’è i vegu. Riflettaci, o surè. Ma teniti una cosa pà assicurata : mai più ùn participaraghju à un ripastu di Natali.

To frateddu

1 commentaire:

  1. Bravu o Pà !
    À principiu ùn ci s'aspetta mancu stampa à ciò chì ci hà da schjattà in piena faccia, ma scuperta ch'ella hè a pignatta, letta sana sta lettera d'un fratellu à a surella è ancu s'elli parenu fole st'affari di cummerciu d'organi, si sente omu male si sente... .
    Grazie tante pè quellu scrittu audace è sia cum'ella sia Bon Natale è Salute è Pace in Casa è Core Vostri...
    Di core Carulina

    RépondreSupprimer